Yaşadığımız coğrafyanın çok uzaklarında, resmi tarih anlatısındaki “Anzak” askeri figürü ve ülkenin sembolü haline gelen kangurularıyla pek çoklarının aklına kazınan Avustralya’nın köklü bir özgürlük mücadelesi geçmişi bulunuyor. Hiçbir ülkeye sınır komşusu olmayan bir ada ülkesi olan Avustralya, Aborjinler başta olmak üzere yoğun yerli nüfusu ve bir hayli karışık etnik yapısıyla sosyal ve siyasi hayatı federal bir modele zorlayan bir çeşitliliğe sahip.

İşçi hareketinin güçlendiği yıllarda Avustralya’da da yükselen anarşizm, 1871 Paris Komünü ile beraber daha belirgin bir çehreye kavuştu. 1886’da dünya işçileri için en büyük mücadele deneyimlerinden biri olan “günde 8 saat” mücadelesi Melbourne’deki eylemlerle de sürüyordu. Bu tarihlerde kurulan Melbourne Anarşist Kulübü Monty Miller, Jack Andrews, David Andrade gibi anarşist tarafından örgütleniyordu. Mutualistler, anarşist komünistler ve bireyciler tarafından çeşitli tartışmaların yürütüldüğü toplantılarda Emma Goldman, Peter Kropotkin ve Max Nettlau gibi anarşistlerin eserlerine yoğunlaşılıyordu.

1887 – 1940 İlk Yıllar: Honesty, Direct Action

Avustralya’daki bu ilk anarşist örgütlenmeler kurulurken Honesty (Dürüstlük) adlı ilk anarşist yayın 1887 yılında yayınlanmaya başlamıştı, kapağında “Adalet, eşitlik ve özgürlüğe dayalı reformların açıksözlü bir destekçisi” sloganını taşıyordu. Melbourne Anarşist Kulübü’nün yayın organı olarak basılan ve bir yayın kooperatifi olan Honesty, John Arthur Andrews ve Benjamin Tucker’ın yazılarıyla güç kazandı. Yayın ve kulübün ideolojik yapısı Kropotkin’in fikirlerinden etkilenerek anarşist komünist vurgusunu belirginleştirdi.

Dünya savaşı bütün dünya anarşistlerini olduğu gibi savaşın aktif bir parçası olan Avustralya devletinin şiddeti altında yaşayan anarşistlerin de propaganda kanallarını kısıtlıyordu ancak onlar savaş karşıtı mücadele ve milliyetçilik karşıtı propagandayı yükselttiler.

1914 yılında ABD merkezli IWW’nin (Dünya Sanayi İşçileri) Avustralya’da faaliyete geçmesiyle birlikte anarko-sendikalist hareket yükselişe geçti. Ocak 1914’te Sidney’de, Avustralya IWW’sinin yayın organı olarak Direct Action (Doğrudan Eylem) yayınlanmaya başladı. Eski bir matbaa satın alarak uzun soluklu bir yayıncılık ve örgütlenme deneyimi üretmek isteyen Direct Action yazarları, yayınlarını “Avustralya’nın işçi mücadelesi tarihinde ilk kez tamamen doğrudan eylem ilkelerine dayanan, devrimci olsun ya da olmasın parlamentarist teorilerle kirlenmemiş bir duruşa sahip” olarak tanımlıyordu. “Çalışan sınıfların yazarlığını, destekçiliğini yaparak modern toplum içerisindeki köleliği ortaya çıkaran, onların düşünce ve özlemlerini dile getiren herkese açık”tı. Gazete 1915’in Mayıs ayında iki haftada bir, Ekim’de ise haftalık olarak periyodunu sıklaştırdı. İşçilerin ulaşabilmesi için maliyetine satılan gazete kısa ve vurucu yazılarıyla dikkat çekiyordu. 8000’e ulaşan tirajıyla o yıllarda Avustralya’nın en köklü devrimci yayınlarından biri haline geldi.

Savaş yılları IWW ve Direct Action için de sorunları beraberinde getiriyordu. 1915 yılında yayın, savaş çığırtkanlığına karşı halkı itaatsizliğe çağıran yazılar ve afişler yayınlıyordu. Yayınladıkları ve duvarlara asmaya başladıkları, “Savaşa Avustralya’nın sahipleri gitsin! Ön saflara zenginler, siyasetçiler, hukukçular gönderilsin! Plütokratik asalaklara bir savaş hediye etmek için cehenneme gitmeyin! Dünya işçileri birleşelim, kiralık katil olmamak için ordulara, askeriyeye katılmayalım!” yazan bir afiş yüzünden Direct Action editörleri tutuklandı. Gerçekleştirilen bir komployla devrimci bir madenci olan John Hamilton ve gazetenin eski editörleri Glynn ile JB King vatana ihanet suçlamasıyla tutsak edildiler. Suçlama sonrasında kundakçılığa çevrildi. Gazetenin dağıtımı da yasaklandı ve hareket kriminalize edildi. 1916 yılının sonlarında çıkartılan bir yasayla IWW yasadışı örgüt ilan edildi ve faaliyetleri durduruldu. 1917 yılında postacıların dayanışması ve örgütlülüğüyle Direct Action yayın hayatına ısrarcı bir şekilde sürdürebildi. Sonrasında savaş yıllarının ardından değişen politikalarla birlikte IWW ve Direct Action üzerindeki baskılar da değişim yaşadı.

1940’lardan 1990’lara: Sydney Push Çevresi, Red & Black, Anarcho-Surrealist Insurrectionary Feminists, Rising Free, Libertarian Workers Union, Everything, Circle A

1940’lardan 70’lere kadar Avustralya’da anarşizm popülerliğini genişletti. Özellikle 40’ların başları Avustralya’da avangart sanat akımlarının da yaygınlaştığı yıllardı. Bu dönemde yayınlanan Angry Penguins (Öfkeli Penguenler) isimli yayın anarşistlerle birlikte sürrealist sanatçı Max Harris tarafından yayınlanıyordu. İlerleyen yıllarda Sydney Push adı verilen bir kültürel çevre sayesinde pek çok edebiyatçı, gazeteci, karikatürist anarşist harekete sempati duymaya başladı. Kadın mücadelesinin önde gelen isimlerinden olan ve “Shakespeare’in Eşi”, “İğdiş Edilmiş Kadın” isimli kitapların yazarı Germaine Greer de bu çevrenin bir parçasıydı. Gençlik hareketiyle de etkileşim halinde olan bu hareket, 1968 hareketinin Avustralya’daki yansıması oldu.

Yazının devamı bir sonraki sayıda yayınlanacaktır.

Meydan Gazetesi’nin 54. sayısında yayımlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar (24): Avustralya’da Anarşist Yayınlar (1) appeared first on Meydan Gazetesi.

Anarşizmin farklı coğrafyalarındaki mücadele tarihini, anarşist yayıncılık deneyimleri ekseninde anlattığımız yazı dizimizin bu bölümünde Kore’de anarşist yayınlara yoğunlaşacağız. Kore, otoriter yönetimlerin ve işgallerin gölgesinde pek bilinmese de uzun bir süre boyunca iki milyon insanının barındığı bir göçmen kampındaki deneyimle, anarşist devrim deneyimlerinden birinin gerçekleştiği bir coğrafya oldu. Yayınları çoğunlukla Korelilere anarşizmin tanıtılması amacıyla çıkarılan bölgede, gazete/dergicilik çalışmaları toplumsal hareketin sesi olarak kurgulanmış ve sayıca az. Bu sebeple yazımız anarşist tarih ağırlıklı bir bölüm olacak.

Kore tarihi, en belirleyici unsurlarından biri olan iç savaş ve sonrasındaki otoriter yönetimlerin tarihi olarak bilinse de köklü bir anarşist geleneğe sahiptir. Aynı zamanda Peter Marshall’ın ifadesiyle “Çin ve Japonya’daki gibi, Kore’de de özellikle Taoist görüşlerden etkilenen antik bir özgürlükçü gelenek bulunmaktadır.” Genellikle bu yazı dizisinde anarşizmin modern dönemdeki ideolojik karakterine yoğunlaşan bir anlatım gerçekleştirsek de bazı örneklerde bunun dışında kalan kısmı yorumlamak da faydalıdır. Çin örneğinde bu durum anarşistler arasındaki tartışmalara yol açarken Kore örneğinde ise işgal öncesi sosyal ve politik gerçeklikler toplumsal hareketlerin örgütlenip kök salmasının zeminini hazırlıyor.

Kore’de modern anlamıyla anarşizm, Japon yönetimi (1910-1945) altında Kore’de sürdürülen Kore bağımsızlık hareketine dayanır. Japonya İmparatorluğu’nun 1910’da Kore’yi işgal etmesi halkın büyük tepkilerine yol açmış ve özgürlük hareketinin filizlenmesini sağlamıştı. Daha öncesinde bağımsız çiftçiler tarafından ekilip biçilen ve denetimin sınırlı olduğu bir ekonomiye sahip Koreli halk için merkezi devlet otoritesi daha baştan büyük bir tehditti. Buna bir de başka bir devletin işgali eklenince halk doğal olarak tepkisini bir kurtuluş hareketiyle dışa vurdu. Özellikle radikal militanlarının anarşist olduğu bir hareket neredeyse 10 yıl boyunca şiddetli mücadelelerin gerçekleştiği bir deneyim üretti. 1 Mart Hareketi adı verilen hareket tarafından örgütlenen ve ardından 7.500 kişinin katledildiği 1919 bağımsızlık mücadelesi gününden sonraki bağımsızlık hareketi içerisinde anarşizmin etkisi, hiç bitmeyecek bir tarihsel döneme evrildi.

Katliamın ardından, çok sayıda Koreli Mançurya’ya göç ederek orada bağımsız topluluklar oluşturdu. Göçmen kampı da denilebilecek bu yerlerde “Mançurya’daki Kore Halk Derneği” adında anarşist bir dernek faaliyet göstermeye başladı. 1929 ve 1931 yılları arasında Kore dışında yaşayan 2 milyon Koreli göçmenin paylaşma ve dayanışma ilişkileri çerçevesinde yaşadığı özgür bölgede örgütlenen bu dernek, etkisini Kore’de de hissettiriyordu. İşçi kooperatifleri ve demokratik okullar kuruldu. Bölgesel konseyler oluşturularak halkın karar alma süreçlerine katılımı sağlanmaya çalışılıyordu. Anarşist komünist bir ekonomi benimsenerek para ortadan kaldırıldı.

Kore’de ardı ardına bağımsızlık bildirilerinin yayınlandığı ve hareketin radikalliğinden bir şey kaybetmediği 1920’li yıllar Çinli anarşistlerin de bölgedeki etkilerinin yoğun olduğu bir dönemdi. 20 Ocak 1930’da anarşist Kim Chwa-chin, bir pirinç fabrikasında onarım çalışmaları yaparken İmparatorluk ajanları tarafından katledildi. Ertesi yıl başka bir anarşist olan Kim Jong-jin’in de bir suikastle katledilmesinden sonra Mançurya ve Kore’deki anarşist hareket büyük bir baskıya maruz kaldı.

Kore’de anarşist tarihte iz bırakan iki isim olan Park Yeol ve Fumiko Kaneko’dan da bahsetmek gerekmekte. Birisi soylu bir aileden gelen bu iki anarşist, gençlik hareketi içerisinde aktif gruplarla faaliyetler yürütüyordu. Kaneko, Futei-sha adlı yayınıyla imparatorluğa karşı mücadelenin propagandasını yapıyordu. 1923 yılında gerçekleşen Büyük Kantō Depremi, bir isyandan korkan devlet görevlilerini harekete geçirmişti. Hızlı bir şekilde bağımsızlık hareketinden pek çok anarşisti tutuklayan devlet, çeşitli uydurma suçlarla onları yargıladı. Yeol ve Fumiko da imparatora yönelik bir suikast girişimiyle suçlanıyordu. Niyetlerini iktidarların karşısında da çekinmeden söylediler ve idama mahkum edildiler. Yeol ve Kaneko’nun cezaları daha sonra ömür boyu hapse çevrildi. Bu davanın duruşmasında mahkeme kararını yırttılar, imparatorun iktidarını tanımadıklarını söylediler.

Anarşist Yayıncılık

Kore’de anarşist yayıncılık, tıpkı mücadele geleneğinde olduğu gibi öncelikle belli bir oranda işgalcilere karşı direniş hareketinin bir parçası olarak gelişti. Koreli anarşistlerin çıkardığı ve direniş hareketinin sesi olduğu için kapatılan Adalet Gazetesi’ni yeniden canlandırma isteğinin bir sonucu olarak “Talhwan” doğdu. Fetih anlamına gelen derginin ismi Kropotkin’in “Ekmeğin Fethi” adlı yapıtından ilhamla seçilmişti. İlk sayısı 1928 yılının Haziran ayında Shanghai’da yayınlandı. Toplamda yedi sayı yayınlanan derginin ilk sayısına bugün de erişmek mümkün. Sonrasındaki yayın seyrine ilişkin ise tartışmalar mevcut.

Bilindiği kadarıyla Talhwan’ın ilk sayısında, Kore Anarşist Komünist Federasyonu ismindeki “komünist” sıfatı kaldırıldı. Kore’de anarşizmin tarihine ilişkin “Kore’de Anarşizm: Bağımsızlık, Çok Ulusluluk ve Ulusal Kalkınma Sorunu” başlıklı önemli çalışmanın yazarı Dongyoun Hwang’a göre bu durum o sıralarda Koreli anarşistler ve sosyalistler arasındaki çatışmaların artmasıyla doğru orantılı olarak değerlendirilebilir.

Yayınlanan ilk sayısında Talhwan “Kapitalizmin Her Biçimini Yok Edelim” başlığıyla okuyucusunu selamlıyordu. İlk sayı yalnızca Kore’de anarşizmin tarihi için değil, Kore mücadele tarihi için de dikkate değer bir sayıydı. Kropotkin’in “Gençliğe Çağrı” metni ve anarko-sendikalizme dair iki yazının Korece çevirisi yer alıyordu. Son sayfalarında ise Koreli anarşistlerin eylem ve etkinlikleri İngilizce olarak dünyaya tanıtılıyordu.

Talhwan’ın yanı sıra 1920’lerin başında Shanghai’da “Mücadeleden Haberler” (Tubo) adında bir yayın daha çıkıyordu. Doğrudan eylem ve toplumsal devrim yoluyla ezilenlerin kurtuluşunu amaçlıyordu. İlk sayısının kapağında “İktidar hırsına boyun eğmek günahların en büyüğüdür!” yazıyordu.

Günümüzde de faaliyetlerini sürdüren federasyon bünyesinde yayıncılık ve örgütlenme çalışmaları devam etmektedir.

Meltem Çuhadar

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 52. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar (23): Kore’de Anarşist Yayınlar – Meltem Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.

“Kendi başlarına örgütlenmek ve yaşamlarının her alanında, doğru olduğunu düşündükleri tarzda karşılıklı anlayışa varmak işçilere ve köylülere düşer.”

Nestor Mahno, 1919

Ukrayna’da anarşizmin tarihinden bahsederken Rusya’da anarşizmin ve devrim mücadelesinin tarihinden bahsetmemek mümkün değildir. Birbiriyle iç içe geçmiş mücadelelerin yaşandığı bu komşu coğrafyalar, devrimci mücadeleye dair iki farklı yaklaşımın kendi koşullarında deneyimlendiği, bunun sonucunda anarşistlerin uzun yıllardır ısrarlı bir şekilde propagandasını yaptığı gibi “iktidar”ı ele geçirenlerin hızlı bir şekilde yozlaşacağı ve “çardan beter olacağı” öngörüsünü bilfiil kanıtlayan, talihsiz bir deneyime dönüştü. Aşağıda inceleyeceğimiz yayınların bazıları yazı dizimizin 16. bölümünde yayınlanan “Rusya’da Anarşist Yayınlar”la paralellik gösterebilir, zira o dönemde yayın yapan dergi ve gazetelerin bir kısmı hem Rusya hem de Ukrayna’da yayınlanıyordu.

Ukrayna’da Anarşist Devrim

Ukrayna’da anarşizm, diğer toplumsal hareketlerde olduğu gibi Mahnovist hareketin ortaya çıkışına kadarki süreçte pek de tanınan bir düşünce değildi. Dönemin halk özgürlük hareketlerinde olduğu gibi kimlik sorunlarıyla boğuşan, kendi dili ve kültürü yoğunluklu olarak Rusya’nın dili ve kültürü tarafından ezilen bir konumda küçük bir ülkeydi. Rusya’daki devrimciler de Ukrayna’nın sorunlarına uzak kalıyorlar, orayı Rusya’ya dahil bir yer gibi değerlendiriyorlardı.

Durumu başarılı bir şekilde kavrayan Nestor Mahno anılarında şöyle söylüyordu:

“Ukrayna, Ukraynaca konuşuyor ve dolayısıyla Ukrayna dilini konuşamayan yabancıları dinlemiyor. Bu zamana kadar anarşistlerin Ukrayna köylüsü üzerinde zayıf bir etki yaratması, şehirlerde toplanmalarıyla ve Ukrayna köylülerinin kendi dilini, kültürünü farkedememiş olmalarıyla alakalıdır.”*

Sonrasında hızlıca çalışmalara başlayan Mahno ve yoldaşları, halkın ihtiyaçları ve anarşizm ideallerinin gerçekleştirilmesi için çeşitli örgütlenmeler kurdu. O zamana kadar (Bolşevikler dahil) Ruslar tarafından “Rusya’nın güneyi” olarak görülen Ukrayna’yı anarşizmle özgürleştirmek için yola çıktılar. Pek çok Rus anarşist 1918’de Nabat Anarşist Örgütler Konfederasyonu’nun kuruluşuyla Ukrayna’daki anarşizm mücadelesine omuz vermek için faaliyet alanını genişletti.

Savaşın patlak vermesiyle beraber hızlıca toprakları kolektifleştiren, köy köy gezip resmi evrakları yakan, devleti ortadan kaldıran anarşistler kısa süre içerisinde farklı güç odaklarıyla karşı karşıya kaldı. Beyaz orduya ve Avusturyalı işgalcilere, Ukrayna’lı milliyetçilere ve de Bolşeviklere karşı aynı anda pek çok cephede savaştılar. Bu mücadeleler sırasında yer yer süreli yayınlar, yer yer bildiri ve broşürler, bazen de hiçbirinin basılamadığı koşullarda sözlü propagandayla yetindiler.

Ukrayna’da Anarşist Yayınlar: Golos Truda, Nabat, Dielo Truda

Ukrayna’daki anarşist yayıncılığın tarihini çıkarmak, derli toplu bir şekilde bir düzene sokmak halihazırda zor olmakla beraber, ilk kez Ukrayna ve anarşizm üzerine yazıların, Volin’in editörlüğünü yaptığı ünlü anarko-sendikalist dergi Golos Truda’da (Emeğin Sesi) yayınlanmaya başladığını görüyoruz. Golos Truda Rusya’dan sürgün yemiş ya da politik sebeplerle çıkmak zorunda kalmış devrimcilerin yazdığı, Rusça yayınlanan bir dergiydi. 1929’da Stalinist rejim tarafından tamamen kapatılana dek yayınını sürdürmüştü.

Nabat Anarşist Örgütler Konfederasyonu’nun yayın organı olan Nabat dergisi ise özellikle Aaron Baron ve Volin’in ısrarlı emekleriyle yayın yapıyordu. Öncesinde Put k Svobode (Özgürlük Yolu) adıyla yayın yapan dergi birkaç ay içerisinde format değiştirdi ve Nabat’a dönüştü. 1923 ve 1924’te Nabat’ın Kharkov’lu üyeleri tarafından genç ve yaşlı Ukrayna’lılara yapılan başarılı propagandanın en önemli aracı haline gelmişti. Grup aynı zamanda bildiriler bastırıyor, anarşist bir yeraltı matbaası örgütlemek için çalışıyordu. Nabat’a bağlı Anarşist Gençlik grubundan Iuda Reidman’ın çabaları, savaşın dozunu arttırmasıyla sonuçsuz kaldı.

Nabat’ta tarımdan sanayiye, eğitimden güncel başka konu başlıklarına dair çeşitli bilgilendirmeler yapılırken ayrıca ateizme dair de propaganda metinleri yayınlanıyordu. Bu, Mahnovist hareketin Ukrayna köylüsüyle beraber verdiği anarşizm mücadelesinde, yerel papazların yaydığı korkuya karşı farkındalık edinilmesi için harcanan çabanın ürünüydü. Yine Nabat’ın bir parçası olan Ateistler Birliği tarafından yayınlanan yazıda “Tanrı, şeytan ve inanç; insanlık bu ürkütücü sözlerin bedelini bir kan deniziyle, gözyaşı seliyle ve sınırsız acılarla ödemiştir. Bu karabasana artık yeter!” deniyordu. Çeşitli şiirlere yer veriliyor, teorik yazıların yanında işçi hareketini edebi ajitasyonlarla da harekete geçirmeye çalışıyorlardı.

Mahnovist hareket için en önemli metinlerden biri, çeşitli dillerde, “Özgür Topraklar” deneyimi sırasında ve sonrasında sıkça dağıtılan “Liberter Komünistlerin Örgütsel Platformu” metniydi. Nestor Makhno ve Piotr Arshinov tarafından Paris’te sürgünde bulunan diğer Rus ve Ukraynalı anarşistlerle birlikte, 1925 yılında Dielo Truda adlı dergide yayınlanan metinde, dünya anarşistlerinin bir platform altında buluşması çağrısı yapılıyordu. Mahno, Fransa’da bulunduğu yıllarda da çeşitli anarşist toplantılara katılıp platformdan bahsediyor ve Dielo Truda’nın yayınlarına aktif olarak katılıyordu.

Son derece kapsamlı bir teorik yayın olan Dielo Truda, anarşist komünizmi benimsiyordu. İkili böyle bir dergi çıkarmayı yıllar önce, daha Moskova’daki Butirky hapishanesinde bulundukları günlerde tasarlamışlardı. Makhno, üç yıl süren yayını boyunca, Dielo Truda’nın hemen her sayısına bir makale yazdı. Rusya’dan kısa bir süre önce kaçan ve yazdığı Kronstadt Komünü adlı kitapçıkla Bolşevizmin maskesini düşüren Ida Mett, gruba 1926 yılında katıldı. “Anarşist Komünistlerin Örgütsel Platformu” da bu yıl içinde yayınlandı ve başta Malatesta’nın cevabı olmak üzere pek çok tartışmayı da beraberinde getirdi. Nestor Makhno, Piotr Arshinov, Gregori Maximoff, Ida Mett ve Nicholas Lazarevitch derginin değişmeyen yazar ekibini oluşturuyordu. Dielo Truda aynı ekiple 1939 yılına kadar yayınlandı. Sonrasında Gregori Maximoff tarafından Dielo Trouda-Probuzhdenie adını alarak 1950’ye kadar yayınını sürdürdü.

Ukrayna topraklarında anarşizm, Bolşevik diktatörlük yılları boyunca yoğun bir baskıya maruz kaldı ve sürgündeki anarşistler tarafından yurtdışında sürdürüldü. 1936 İberya Devrimi sürecinde dayanışma ilişkilerini sürdüren Ukraynalı anarşistlerin bir bölümü İspanya’ya gitti. Aradan geçen uzun yılların ardından Ukrayna’da Mahno, farklı siyasi gruplar tarafından sahiplenilen bir halk kahramanı haline geldi. Bugün irili ufaklı girişimlerle anarşist yayıncılık nefes aldığı topraklarda yeniden yeşermeye başlıyor…

*“Neskolko slov o natsionalnom voprose na Ukraine, Nestor Mahno”

Meltem Çuhadar

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 50. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (21): Ukrayna’da Anarşist Yayınlar – Meltem Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.

“Pek çok yoldaş sendikalizm ya da anarşizm yerine parlamentarizmin yöntemlerine eğilim gösteriyor. Ancak bu, onların bu fikrin doğruluğuna tamamen inanmış olmalarıyla alakalı değil anarşist komünizm hakkındaki cahillikleriyle alakalıdır. Bu nedenle bizim en önemli işimiz şimdi, anarşist ve özgür düşünce literatürüne ilişkin çeviriler ve yayınların yapılmasıdır.”

Kōtoku Shūsui

Kōtoku Shūsui, Japonya anarşizmi ve anarşist yayıncılığı açısından oldukça önemlidir. Bu bağlamda anarşist tartışmalara ilişkin literatür ihtiyacı, başta Kōtoku olmak üzere pek çok yoldaş tarafından çevirilerle ve yayınlarla tamamlanmaya çalışıldı. Kōtoku 1909’da Ekmeğin Fethi’ni Japonca’ya çevirdi. Ōsugi Sakae ise Karşılıklı Yardımlaşma’yı ve Bir Devrimcinin Anıları’nı çevirdi. Bunun dışında ise Itō Noe ve eski bir Hristiyan din adamıyken anarşizmle tanışan Hatta Shūzō; Kropotkin ve Bakunin’in eserlerini çevirdi. Hatta Shūzō bütün bunların yanında Kropotkin’in fikirlerini özgün bir tarzda geliştirdi.

1910 yılında Akaba Hajime “Nômin no Fukuin” (Çiftçi Gerçeği) isimli bir kitapçık hazırladı. Kropotkin’in kır ve şehirdeki üretim, tüketim ve dağıtım ilişkilerine ilişkin çözümlemelerinden ilham alınarak yayınlanan kitapçıkta “köy komünleri” arasındaki örgütlenmeler üzerinde duruldu. Toprak sahiplerine açık bir tehdit olan bu kitapçık -pek çok anarşist yayın gibi- illegal yollardan dağıtılabildi. İmparatora olan eleştiriler gerekçe gösterilerek tutsak edilen Akaba 1912’de Chiba Hapishanesi’nde yaşamını yitirdi.

Japonya’da anarşizm tarihinin önemli isimlerinden Itō Noe ise 1911’de katıldığı Seitō (Mavi Çoraplılar) topluluğuyla “Seitô” adlı bir kadın dergisi çıkardı. Sonrasında Noe de Peter Kropotkin ve Emma Goldman’ın çalışmalarının Japonca’ya çevrilmesine katkıda bulundu.

Prense ve İmparator’a karşı suikast girişimlerinden dolayı provake olan devlet, anarşizme dair büyük bir saldırı başlattı. Japon edebiyatının trajik kayıplarından şair Makoto Tomioka, yoldaşlarıyla katıldığı bir eylem gerekçe gösterilerek idam edildi. İkinci Dünya Savaşı Japonya’da anarşist mücadeleye yönelik baskıların dozunun iyice artmasına yol açacaktı.

Diğer yandan sendikalar ve açık örgütlenmelerle de anarşizm toplumsallaştırılmaya devam ediyordu. 1925’te devrimci hareketler içerisindeki parlamentarist eğilimlere karşı “Kara Gençlik Ligası” kuruldu. İşçi mücadelesinde ise “Tüm Japonya İşçi Sendikaları’nın Özgürlükçü Federasyonu” kuruldu. Sosyalist partilerin ve sendikaların kapitalizme hizmet ettiklerini savunan radikal bir hatta siyaset yürüttüler. İki örgütlenme de İtalyan anarşistler Sacco ve Vanzetti’nin asılmasına karşı mücadeleyi örgütlediler. 1930 yılında anarşist bir işçinin çalıştığı boya fabrikasının üstüne çıkarak başlattığı direniş, işçi mücadelesinin yükseldiği işgal ve direnişlerle devam etti.

Savaş öncesinden beri hareket içerisinde aktif olan Sanshiro Ishikawa, Gojunen-go-no-Nihon (50 Yıl Sonra Japonya) adlı bir çalışma yayınladı. Savaş sonrası Japon toplumunun anarşizmin ilkeleri doğrultusunda nasıl örgütlenebileceğine ilişkin önerilerini bu kitapta bir araya getirdi. Sanshiro, Kotoku’nun tutsak edildiği süreçte hapse atılan anarşistlerden biriydi. Tutsaklığından sonra -hayatını siyasi göçmen olarak geçirdiği sırada- Reclus ailesi ve Fransız anarşist sendikalistlerle yakın ilişkiler kurdu. Onların deneyimlerini Japon anarşistlerine aktarmaya çalıştı. 1946 yılında ise Japonya Anarşist Federasyonu kuruldu. Kotoku’nun yıllar önce yayınladığı gazeteden ilhamla “Heimin” adını verdikleri yayın kuruldu. 1956 yılında Japonya Anarşist Federasyonu içerisinden çıkan sonrasında “Özgür Dernek” adını alacak olan “Japon Anarşist Kulübü” adlı grup Kuro Hata (Kara Bayrak) ismini verdikleri bir gazete yayınladı.

Japon anarşizmi, tıpkı Çin örneğinde olduğu gibi, Kore’de de anarşist hareketin ortaya çıktığı yıllarda önemli bir etkiye sahipti.

Kuro Hata’nın savunduğu devrimci fikirler, 68 öğrenci hareketlerinin yükselmesiyle beraber postmodern akımlar tarafından eleştirilmeye başlandı. Osawa Masamichi’nin Jiyu-Rengo (Liberter Federasyon) adlı dergisi bu dönemde yayınlanmaya başladı.

Japonya Anarşist Federasyonu, Kuro Hata’dan sonra 1980′e kadar Museifushugi Undo (Anarşist Hareket) isimli bir yayın çıkardı ve toplumsal devrim fikrini bu yayınla savunmaya devam etti. 1970’lerde Tokya’da başlayan sendikal hareketlilik 1983’te Rodosha Rentai Undo (İşçi Dayanışma Hareketi) olarak kurulan anarko-sendikalist bir örgütlenmeye dönüştü. Anarşist sendikalistlerin uluslararası örgütü olan IWA’ya bağlı örgütlenen Rodosha Rentai Undo, 1989 yılından beri Zettai Jiyu Kyosanshugi (Liberter Komünizm) adlı bir yayın organı çıkarmaktadır.

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 49. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar (20): Japonya’da Anarşist Yayınlar (2) appeared first on Meydan Gazetesi.

Anarşizmin tarihini, bir düşünce ve hareket olarak ortaya çıktığı farklı coğrafyalarda yayıncılık faaliyetleri odaklı incelediğimiz yazı dizimizin bu bölümünde Japonya’daki anarşist yayıncılık tarihinden bahsedeceğiz. Daha önceki sayılarda yer verdiğimiz farklı yazılarda da isimleri geçen, özellikle Asya bölgesinde Çin’de anarşizmin ortaya çıkışına kaynaklık eden* bu bölgedeki anarşist hareket, kendine has karakteri ve yaratıcı yayın örnekleriyle özel bir dikkate ihtiyaç duyuyor. Bu bağlamda yazımızı iki parça halinde yayınlıyoruz.

Japonya’da anarşist fikirlerin yayılışı, coğrafyanın ekonomik ve siyasal tarihiyle pek çok ülkede olduğu gibi iç içedir. 1860’lı yıllara kadar tarıma dayalı, feodal bir iktidar aygıtı tarafından yönetilen ülkede dengeler değişmeye başlıyordu. Bütün bir dünyayı kasıp kavuran endüstrileşme ve teknolojik gelişmeler, bugün bu alanın küresel kapitalist “devlerinden” Japonya’yı da hızla etkisi altına almaya başlıyordu. Ekonomik yapıyı doğrudan etkileyen bu değişim, siyasal olarak merkezileşmiş bir yönetime geçişle kol kola yürüdü.

Bu geçiş ani bir geçişti, dünün aristokratları birden hızla yükselen iş adamları haline gelmeye başladı. Toplumsal düzendeki bu yukarıdan değişim, Japonya’daki mücadelenin temellerini atan süreci iyi anlamamız için önem teşkil ediyor.

Kōtoku Shūsui ve Japonya’da Savaş Karşıtı Hareket

Asıl adı Denjirō Kōtoku olan, ancak anarşizm mücadelesini toplumsallaştırmak için yazdığı yazılarında kullandığı adıyla bilinen Kōtoku Shūsui’nin, yüzyılın başında Japonya’da anarşist fikirlerin yayılmasında çok önemli etkileri oldu. Japonya’da anarşizmin tarihinden biraz bahsetmeden önce onun hayat hikayesine bir göz gezdirmek yerinde olacak.

Kōtoku, özgürlükçü düşüncelerini savunduğu yazıları sonucunda henüz anarşizmle tanışmamışken hapsedildi. Tutsaklık yaşamı onun için fikirlerini gözden geçirip revize edebileceği geliştirici bir süreçti. Rus-Japon savaşı sırasında hapishanedeydi, buradaki okumalarıyla beraber anarşizmi -özel olarak da Kropotkin’i- yakından inceleme fırsatı oldu. Kropotkin ona çok ilham vermiş olacak ki onu, “Sensei” yani “ustası” olarak gördü.

Tutsaklığının ardından 1906-07 yıllarında Amerika’ya göç etti. Burada, California’da IWW ile tanıştı. Burada edindiği anarşist sendikalist fikirler ve mücadele deneyimi, onu sırtında bir dolu çanta ve zihninde bir şeyleri derinden değiştirmeye yönelik inançla Japonya’ya geri götürdü. Yaşadığı coğrafyada o yıllarda sosyalist hareket yeni yeni filizleniyordu. Kōtoku, Japonya Sosyalist Partisi içinde yarattığı tartışmalarla 1907 yılında partinin içerisinden anarşist bir grup çıkardı. Kōtoku ve yoldaşları ezilenlerin mücadelesine anarşist bir perspektifle yaklaşıp hem devlete hem de kapitalizme karşı eyleyen bir muhalafetin temellerini attılar.

Kōtoku, İmparator Meiji’ye karşı düzenlenen bir komploda suçlanarak 1910-11 yıllarında vatana ihanet suçundan yargılandı, on iki yoldaşıyla beraber idam edildi. Sonrasında Japonya’da Birinci Dünya Savaşı’nın da etkisiyle beraber savaş karşıtı hareket ve anarşist fikirler gelişmeye devam etti.

Japonya’da Anarşist Yayınlar

Japonya’da anarşist yayıncılık tarihi, Kōtoku Shūsui’nin Tokyo’ya taşınmasıyla başlar. Küçük bir bölge olan Nakamura’da doğan Kōtoku, Tokyo’ya yerleştikten sonra burada 1893 ve 1898 yılları arasında Yorozu Chôhô (Sabah Haberleri) adındaki gazeteye yazmaya başlar. Özellikle savaş karşıtı fikirlerin ilk konuşulmasına vesile olan yazılar burada yayınlanmıştır. Yine aynı gazetede çalışan Sakai Toshihiko ile beraber savaş karşıtı düşünceleri radikalleşmeye başlayan bu iki gazeteci, yeni bir fikir ve enerjiyle haftalık Heimin Shinbun (Avam’ın Gazetesi) adlı gazetenin çalışmalarına başladı. Heimin Shinbun, Japon anarşizminin antimilitarist geleneğinin oluşumuna katkıda bulundu. Ancak bu iki yayın da anarşist yayınlar değildi.

Devlet baskısının artmasıyla Heimin Shinbun’un yaşadığı sıkıntılar artıyordu. Sonrasında bu gazetenin içinden iki ayrı yayın çıktı. Parlamentarizm tartışması üzerinden doğrudan eylem meselesine odaklanan Ôsaka Heimin Shinbun ve sosyal demokrat bir çizgide yayın yapan Shakai Shinbun (Toplumsal Haberler).

Kōtoku’nun kurduğu Heimin Sha isimli bir dernek de bu yıllarda aktifti. Bu derneğin üyelerinden Sanshiro Ishikawa’da çeşitli yayınların kuruculuğunu yaptı. 1905’te Shin Kigen’in (Yeni Dönem) editörlüğünü yaptı. Sekai Fujin’nin (Dünyanın Kadınları) yayın yönetmenliğine getirildi, Heimin Shinbun’da da yazdı. 1907 yılında tutuklanıp bırakıldıktan sonra Avrupa’ya yol aldı. 1913’te Belçika ve Fransa’da yaşadı ve buradaki yoldaşlarla tanışma fırsatı buldu. Özellikle Elisee Reclus’nun kardeşi Paul Reclus’yla sıkı ilişkiler kurdu.

Japonya anarşist yayıncılığında 1920’li yıllara kadarki süreç yoğunluklu olarak bazı fikirlerin temellerinin atılması ve yeni tartışmaların coğrafya gündemine sokulmasıyla gerçekleşti. Bir dahaki sayıda bu geleneğin gelişimi ve serpilişine eğileceğiz.

*Meydan Gazetesi Sayı 29; Anarşist Yayınlar Dizisi (4) : Çin’de Anarşist Yayınlar”

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 48. Sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar(19): Japonya’da Anarşist Yayınlar appeared first on Meydan Gazetesi.

1895-1919 Arası Şili’de Anarşist Yayınlar

Şili’de anarşizm, ilk zamanlarda Michael Bakunin’in Enternasyonal üyesi yoldaşlarından Manuel Chinchilla’nın çabalarıyla yayılmaya başladı. Chinchilla, Iquique’de yaşayan bir İspanyol işçiydi. Güney Amerika gibi anarşist hareketin geniş bir ölçekte toplumsallaştığı ve büyük toplumsal etkilere sahip olduğu bir coğrafyada bulunan Şili’nin devlete, kapitalizme ve darbelere karşı mücadele ettiği geniş bir tarihi var.

Şili’deki anarşist yayınlar içerisinde hakkında en çok bilgiye ulaşılabilen El Oprimido’dan başlayarak diğer anarşist yayınlara dair bilgiler vereceğiz.

El Oprimido (Ezilenler)

İlk özgürlükçü gazete El Oprimido 22 Temmuz 1895’te Valparaiso’da basıldı. Burada Juan Creaghe’in editörlüğünde yayınlanan gazete, daha önce Arjantin’de Lujan ve Buenos Aires’te basılmış, göçmen işçiler aracılığıyla Şili’ye de ulaşmıştı. Şili’deki yayın hayatının ilk yılının sonunda ekonomik zorluklar nedeniyle yayını durmuştu. Creaghe bütün enerjisini daha rahat çıkarttığı The Human Project’e ayırdı. Bu gazete, Arjantin anarşizminin en bilinen yayınlarından biri haline geldi.

1895’e kadarki süreçte El Oprimido, Buenos Aires’te Fortunato Serantoni’nin editörlüğünde yayınlandı.

1896’nın Ağustos ve Ocak ayları arasında La Questione Sociale adında 9 sayfalık bir ek yayınlandı. 1897’de ise “İspanya’da Engizisyon” başlıklı başka bir kitapçık gazetenin yanında kendine yer buldu.

El Oprimiodo’nun sayfalarında temel anarşist propagandanın yanında çeşitli tartışmalara da yer veriliyordu. Özellikle El Perseguido’nun editörlüğünü yapan örgütlenme karşıtı bireysel anarşistlere yönelik eleştiriler gazetenin sayfalarında geniş yer tuttu.

El Oprimido’nun ideolojik hattı ise Errico Malatesta’nın işçi sendikalarını ve halk özgürlük mücadelelerini destekleyen düşüncesinden besleniyordu. 4. sayısında yayınlanan “Ahlak Üzerine” isimli yazıda rasyonalite, ahlak ve etiğin bütün formlarını reddeden akımlara karşı anarşist bir ahlak ve etik savunuluyordu. El Oprimido’nun başlattığı tartışma çok sayıda yayının katılmasıyla geniş bir ölçekte konuşulur oldu.

1895’in Ağustos ve Eylül sayılarında parlamentarizm savunucusu sosyalistlere yönelik eleştiriler yer aldı. Parlamentarizm savunucuları “insan sefaletinin tacirleri” olarak tanımlandı. Gazetede ayrıca güçlü bir anti-militarist propaganda yapılıyordu. Uluslararası anarşist dayanışmanın bir ifadesi olarak Hollandalı vicdani retçilerin mektupları ve dayanışma mesajlarının yanı sıra Ferdinand Domela Nieuwenhuis’nin yazıları da gazetede kendine yer buldu.

El Oprimido’yu El Proletario, El Acarata, La Luz, La Revuelta, La Batalla, El Surco, Accion Directa vb. izledi. Şili’deki anarşist yayınlar içerisindeki en uzun periyoda sahip anarşist yayın La Batalla oldu.

Diğer Yayınlar

Bunların yanında farklı meslek gruplarında çalışmalar yürüten çeşitli sendikaların da kendine bağlı yayın organları mevcuttu. “El Siglo XX” (20. Yüzyıl) ve “La Imprenta” (Matbaa) dizgicilerin, “El Maritimo in Antofagasta” (Antofagasta’nın Denizcileri) ise denizcilerin yayını olarak bu tür anarşist yayınlara örnek gösterilebilir.

Anarşistlere yönelik saldırıların başlaması, başlangıcından beri birçok anarşistin kuşkuyla yaklaştığı Rus Devrimi’yle beraber Şilili anarşistler ve marksistler arasındaki farklılıkları derinleştirdi. Bu ayrışma, pratik alandaki ortaklıklara bağlı bir değişikliği de beraberinde getirdi. Daha önce anarşistlerin ve sosyalistlerin beraber örgütlediği “Workers Federation of Chile” (FOCH) dağıldı. Tabi bunların yanında bazı istisnai örnekler de yok değildi. “Verba Roja” isimli yayının editörlüğünü üstlenen grup, proletarya diktatörlüğünün anarşizme gidebilecek bir yol olduğu yanılgısına kapılarak ilk etapta sosyalistlerin yanında yer aldı. Sonrasında anarşistlere yönelik saldırılar onların da Rus Devrimi’ne dair tutumunu değiştirmesine sebep oldu.

Zaman içerisinde Şili’de anarşist literatürün gelişmesi için önemli adımlar atıldı. “Editorial Lux” isimli yayınevinin kuruluşuyla beraber anarşist hareketin önemli temel eserleri Şili’de yaygınlaşmaya başladı. 1898’de Şilili anarşistler “Marangozlar ve Ağaç İşçileri Topluluğu”, “Demiryolu İşçileri Genel Birliği” ve “Öğrenim ve Karşılıklı Yardım Derneği”ni kurdular, bu topluluklar ya kendi yayın organları çıkardı ya da bağlı bulundukları federasyonların yayınlarının dağıtımını üstlendi. Aynı yıl Iquique’de genel grev ilan edildi, grevin ardından işçi hareketinde anarşistlerin etkisi daha da yükseldi. Bunu izleyen süreçte La Tromba (Sağanak Yağmur), El Rebelde (Asi), “La Antorcha” (Meşale), “El Pueblo” (Halk) ve “El Jornal” (Gazete) isimli yayınlar yayınlanmaya başladı.

1899’da Francisco Bilbao İşçi Partisi anarşizmi benimsedi ve “Ordu, suç akademisidir” sloganıyla anti-militarist eylemler düzenledi. O yıllarda anarşistler ilk kez vicdani ret hareketini örgütlemeye başladı.

1 Mayıs 1889 tarihi Şili’de anarşizm için önemli tarihlerden biridir. Haymarket Katliamı’nın birinci yıldönümünde geniş katılımlı, devlete yönelik öfkenin dile getirildiği bir buluşma gerçekleşti.

Anarko-sendikalizmin gelişimi Şili’de kooperatifçilik hareketini de hızlandırdı. İlk kooperatif, 1 Mayıs 1900’de Iqueque’de kuruldu ve hızla toplumsallaştı. En yaygın döneminde 15 ayrı organizasyona bağlı toplam 20.000 işçi kooperatiflerde çalışıyordu.

Yüzyılın başında anarşist kadın hareketi gelişmeye başlamıştı. Şili’de anarşist kadınlar, Louise Michel, Voltairine de Cleyre, Lucy Parsons ve Emma Goldman’dan ilhamla mücadeleye atıldılar.

1906 yılında Antofagasta’nın maden işçileri grev ilan etti. Maaşlarının arttırılması talebiyle başlayan grev, tarihe “Santa Maria Okulu Katliamı” olarak geçen bir olayla -yani devlet şiddetiyle- geçti. Santa Maria Meydanı’nda kadın, çocuk ve işçilerden oluşan grevcilerin üzerine, grevi bastırması için gönderilen askerler tarafından ateş açıldı. 3000 kişi askerlerin silahlarıyla katledildi. 1908 yılında kurulan “Yaşam ve Işık” isimli sosyal merkez, 1917 yılına kadar sürecek aynı isimli derginin yayıncılığını yaptı.

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 46. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar (18)- Şili’de Anarşist Yayınlar (I): Zeynel Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.

Sicilya’da Anarşist Yayınlar (1848-2017)

Anarşistler herhangi bir otoriteyi tanımaz. Öğrenecekleri ve propaganda yapacak kutsal metinleri yoktur; hürmet edecekleri şefleri, emirlerini uygulayacakları ya da politik davranacakları sekreterleri ya da komiteleri yoktur. Anarşistler, var olduklarından bu yana, düşüncelerini ve toplumsal deneyimlerini en doğal araçlarla ifade ederler; yazılı ve sözlü olarak. Anarşist ve liberter dergiler, devletin, kilisenin ve patronların yüz elli yıldan beri süren düşmanlığına rağmen –faşist, liberal, komünist ya da demokratik bütün hükümetlerin uyguladığı sansür ve baskıya rağmen– her dönemde, özgürlük ve eşitlik temelinde yeni bir toplumsal örgütlenme yolundaki bastırılamayan talebinin ifade araçları olarak yükseldiler.

Anarşist gazetecilik, adanın siyasi ve kültürel özelliklerini kendi düşüncesiyle harmanlayarak Sicilya tarihini belirleyen başlıca olayları, kopukluk olmaksızın birleştirir. Anarşist hareket içindeki rolü nedeniyle ve aynı zamanda daha geniş ve radikal toplumsal mücadelelere olan etkisi nedeniyle, bazen ulusal ve uluslar üstü düzeyde önemli olmuştur.

İlk radikal gazeteler 1848 Liberal Devrimi sırasında doğdu ve aralarında en önemlisi olan “La bomba” (Bomba) parlamentoya olan düşmanlığı, ruhbanlık karşıtlığı ve otonomcu federalizm vurgusuyla diğerlerinden ayrılıyordu. Bundan birkaç yıl sonra, 1863’te toplumsal muhalefetin Sicilya’daki ilk gazetesinde, farklı gazetecilik deneyimleri buluştu: Saverio Friscia ve Lattanzio Tedaldi’nin yönettiği “Arturo” (Calatafimi savaşından önceki gece ortaya çıkarak Garibaldi’ye yardım eden yıldız). Aspromonte trajedisinden sonra doğmuş olan Sicilya toplumsal muhalefetinde farklı siyasi amaçlar harmanlandı ve aynı zamanda Bakunin çizgisinde bir anarşizmin yolu açıldı. Sonraki yıllarda, “L’eguaglianza” (Eşitlik), “La Giustizia” (Adalet), “Beccaria” (Ölüm Cezasına Karşı), “Il Vulcano” (Volkan), “Il Povero” (Fakirler) gibi enternasyonalist harekete bağlı ya da devrimci “emekçi” “Gli operai” (Emekçiler), “Il Vespro” (Akşam Yıldızı), “Il Grido del Popolo” (Halkın Haykırışı) “La Riforma Sociale” (Toplumsal Reform) ve diğer pek çok gazeteyi görebiliriz.

Kendisini açıkça anarşist olarak ilan eden ilk Sicilyalı gazete, 11 Haziran 1885’te Palermo’da Anacleto Conti Arcuri tarafından kurulan “Il Proletario” (Proleter) idi. Aynı yıl, iki kaçak eylemcinin çıkardığı “Barbarets” (Barikatlar) ve “Monarchia” (Monarşi) öğrenci hareketlerinde önemli bir işleve sahipti. Bunlar Sicilya’da uzun süre devam edecek olan bir dizi anarşist gazete ve derlemenin başlangıcıydı. Bunların arasından kısa bir seçki veriyoruz: “Il Riscatto” (Fidye), “La Riscossa” (Ceza) “Il Piccone” (Kazma), “Pensiero e Dinamite” (Düşünce ve Dinamit), “Il Proletariato” (Proletarya), “La voce Proletariato” (Proletaryanın Sesi) ”L’anarchista” (Anarşist) “L’uguaglianza Sociale” (Toplumsal Eşitlik). Tüm bu yayınlar, farklı miktarlarda yayımlanıyor ve bazıları yabancı okuyuculara kadar ulaşıyordu ancak normalde yaşamları birkaç yıldan fazla olmuyordu.

Anarşist yayıncılık faaliyetleri yirminci yüzyıl boyunca devam etti, doğal olarak faşist sansürle çatıştı ve güneyin yoksulluğuyla, göç sorunlarıyla karşı karşıya kaldı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, adanın anarşist basınında “sicilyacı” bir itiraz ortaya çıktı ve 1947’de FAS’ın (Sicilyalı Anarşist Federasyon) kurulması yeni bir yayın dalgasını teşvik etti: “Terra e Libertà” (Toprak ve Özgürlük, Mayıs 1947 – Nisan 1949 arası) ve “L’agitazione del Sud” (Güneyin Ajitasyonu, Mart 1957’den Ekim 1971’e kadar) bu döneme ilişkin sadece iki örnektir.

70’li ve 80’li yıllarda devrimci şiddet meselesi, İtalyan anarşizmin politik ve ideolojik tartışmaların başında yer alır. Sicilya’da, Alfredo – Maria Bonanno ve Franco Leggio tarafından 1975 yılında kurulan iki ayda bir yayınlanan “Anarchismo” (Anarşizm) dergisi, özellikle radikal dili ve içeriğiyle anarşizmin isyan ve yakınlık ilkelerine dayanan, tartışmalı bir yenilenmesine neden olacak yeni mücadeleleri yakından takip eder.

Günümüzde devam eden yayınlardan “Sicilia Libertaria”, 1977’de derleyicisi Pippo Gurrieri’nin o dönemde yaşadığı Torino’da siklostil ile çoğaltılarak doğdu. Kırk yılın ve çıkan yüzlerce sayının ardından “Sicilia Libertaria”, sadece Sicilya’da yayınlanan en uzun ömürlü anarşist gazete olmakla kalmıyor, aynı zamanda İtalya’nın her yerinden aylık okurlarıyla, hala adadaki en yüksek etkiye sahip anarşist bakış açısını oluşturuyor.

On dokuzuncu yüzyıldan bu yana, gazeteler anarşist ilkelerin yaygınlaştırılması için temel araç olmuştur. Bu özgürlük fikirlerini benimseyenler arasında en iyi tahayyül, yüzleşme ve polemik şansını temsil ediyorlardı ve hala etmeyi sürdürüyor. Gazete, her daim sadık kaldığı, bütün anarşistler tarafından paylaşılan ilkeler çerçevesinde (otoritenin ve delegasyonun reddedilmesi; devletlere, kiliselere, ordulara, sermayeye ve ona bağlı kurumlara karşı sürekli mücadele; toplumun yatay, öz-örgütlü ve federalizm temelinde yeniden örgütlenmesi), sözü olduğu grupların ve eğilimlerin özgün “kimliklerini” yaratmalarına da katkıda bulundu.

Gazeteler, ithamlarıyla isyana çağırarak, yöntem ve hedef göstererek devrimci mücadeleye aktif bir şekilde katıldılar; tüm bunlar devletin otoritesi tarafından birçok toplatılma, celp ve baskı getirdi. Anarşist gazetecilik, anarşizmden besleniyor olsa da, (gerçekte, tarihi boyunca birçok dönemde basın olmadan yaşayan) hareketin tüm potansiyellerini tüketmediği gibi, kendisi de hareket tarafından tamamen işgal edilmez; her zaman sosyal ve kültürel gündemle belirli bir “köprü” işlevini sürdürür.

Bu yüzden, bu kısa sunumla, Sicilyalı anarşistler olarak Sicilyalı anti-otoriter basının zenginliğine sahip çıkmak ve böylece geçmişimizin deneyimlerinden gelen ve her zaman geleceğe bakan bir siyasi ve toplumsal faaliyetin sürekliliğine tanıklık etmek istedik. Mücadelenin içinde yürürken yazmak, okumak, öğrenmek ve anlamak üzere…

Şino, Archivio Storico Degli Anarchici Siciliani (Sicilya Anarşistlerinin Tarihsel Arşivleri)

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 39. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (14): “Sicilya’da Anarşist Yayınlar” appeared first on Meydan Gazetesi.

Anarşizmin, bir düşünce ve hareket olarak kendini var ettiği dünyanın bütün topraklarındaki yayıncılık faaliyetlerini bölge bölge incelediğimiz ve söz konusu topraklardaki mücadelenin tarihi paralelinde bir anarşist yayınlar külliyatı çıkardığımız yazı dizimizin bu bölümünde hem Batista hem de Fidel Castro diktatörlüğüne karşı mücadele etmiş Küba’lı anarşistlerin yayınlarını inceliyoruz.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (13): “Küba’da Anarşist Yayınlar” – Zeynel Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.

Anarşist Yayınlar isimli yazı dizimizin 12. bölümünde, anarşist süreli yayınlar bakımından en zengin coğrafyalardan biri olan Brezilya’yı inceliyoruz. Farklı formatlarda birçok alana yayılmış bir yayıncılık geleneğiyle bezeli olan Brezilya’da anarşist yayıncılık üzerine çalışmamızı 3 ayrı başlıkta şekillendirdik.

Arjantin’le birlikte anarşist hareketin toplumsal etkisinin en yüksek olduğu ülke olan Brezilya’da anarşizm, genel karakteri itibariyle diğer Güney Amerika ülkeleriyle benzer bir gelişim süreci izlemiştir. İtalya başta olmak üzere Portekiz, İspanya, Almanya ve Avusturya’dan gelen göçmenlerin çantalarında taşınan anarşist yayınlarla yayılmaya başlayan mücadele 1906’dan 1920’ye kadarki süreçte kentte yaşayan işçiler arasında sendikalar çatısı altında örgütlenmeye başladı. “Günde sekiz saat” iş mücadelesi, 1917’deki Sao Paolo Genel Grevi gibi Brezilya toplumsal mücadeleler tarihinin en önemli olaylarında örgütleyici olan anarşist militanlar, kısa denilebilecek bir sürede hızla örgütlendiler.

Coğrafyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi Brezilya’daki anarşist hareketin içerisinde de anti-klerikalizm ve vejetaryanlık yaygındı. “İşçi sınıfının düşmanı” olarak nitelendirdikleri tütün ve alkol kullanımına karşı mücadele ediyorlardı.

1906 yılında çizme yapımcılarından matbaacılara, duvarcılardan mobilyacılara, liman işçilerinden tekstil, otel ve lokanta işçilerine kadar hemen her alanda örgütlü Conederaçao Operaria Brasileiara’da (Brezilya İşçi Kongresi) anarşist fikirlerin savunulmasıyla büyüyen hareketin coğrafyadaki özgürlük mücadelelerine etkisi günümüzde farklı örgütlenmeler aracılığıyla sürüyor.

Brezilya’da anarşist yayıncılık tarihinin miladı, 1892 yılında yayına başlayan ilk anarşist gazete “Gli Schiavi Bianchi”’ye (Beyaz Köleler) kadar götürülebilir. İsmini kahve plantasyonlarında çalışan göçmen işçilerden alan “Gli Schiavi Bianchi”, İtalyan göçmeni anarşist bir grup tarafından çıkartılıyordu. Editörlüğünü, Sao Paolo’da muhalif kimliğiyle bilinen bir kafe işleterek yaşamını kazanan Galileo Botti isimli anarşist üstleniyordu.
Önce Arjantin’e orada iki yıl kaldıktan sonra Brezilya’ya geçen Galileo Botti’nin de içinde bulunduğu gazeteyi çıkaran grup, aynı zamanda 1 Mayıs etkinliklerinin organizasyonunu yapıyordu.

Günlük Periyotta Yayınlanan Süreli Yayınlar

Brezilya’da anarşistler özellikle günlük periyotta gazete yayınlama konusunda ısrarcıydılar. Yerel süreli yayınlar arasında en çok öne çıkan gazete 1917 ve 1919 yılları arasında yayın yapan “A Plebe”’ydi (Halk). Brezilya hükümetinin Almanya’ya savaş ilan ettiği yıllardı. Askeri hareketliliğin yoğunluğu kadar işçi mücadelesinin de hareketlilik kazandığı böylesi bir süreçte ilan edilen genel grev, devlet şiddetiyle baskılandı. Gazetenin editörlerinden Edgard Lauenroth ve birçok savaş karşıtı, anarşist militan ya hapse ya da sürgüne gönderildi. “A Plebe” gibi Sao Paolo’da yayınlanan diğer günlük gazeteler “A Lanterna” (Fener) 1901-34 yılları arasında, “A Vanguarda” (Avangart) ise 1921-23 yılları arasında yayınını sürdürdü. 1935 yılında yazarı olduğu A Lanterna’nın düzenlediği bir etkinlikte anti-klerikalizm hakkında konuşma yapması planlanan Jose Oiticica, sosyalistlerin sabotaj girişimine maruz kaldı. Saldırının engellenmesinden sonra sosyalistlerin aramasıyla alana gelen polis sekiz anarşisti tutukladı, gazeteyi de kapattı. Diğer bölgelerde yayın yapan “A Hora Social” (Sosyal Saat), Recife’de, “A Voz Do Povo” (Halkın Sesi) ise Rio de Janeiro’da yayın yapıyordu.

Haftalık Periyotta Yayınlanan Süreli Yayınlar

Haftalık periyotta yayınlanan süreli yayınlara ilk örnek, 1903 yılında yayınlanmaya başlayan ve Errico Malatesta’nın fikirlerine yakınlığıyla bilinen “O Amigo do Povo”’ydu (Halkın Dostları). Sonrasında 1904 yılında yayın hayatına başlayan, 5000 tirajıyla sadece anarşist yayınlar arasında değil diğer yerel süreli yayınlar arasında da bilinen “La Battaglia” (Savaş), 9 yıllık yaşamında uluslararası anarşist hareketin Brezilya’daki hareketle kurduğu ilişkide önemli bir işleve sahipti. “La Battaglia” olan ismini daha sonra “La Barricata” (Barikat) olarak değiştiren gazete 1912’de kapandıktan sonra yazar kadrosuna birkaç yeni ismin de katılımıyla önce La Propaganda Libertaria ve sonrasında A Guerra Sociale isimleri altında yayın yapmayı sürdürdü. Haftalık yayınlar arasında Rio de Janeiro’da yayın yapan iki yayından biri “Remodelaçoes” (Tadilat), 1945-47 yılları arasında, diğeri “Ação Direta” (Doğrudan Eylem) 1946-59 yılları arasında yayınlandı. Bunlara ek olarak Sao Paolo ve Rio de Janeiro’da yayın yapan “A Terra Livre” (Özgür Toprak) ise 1907-10 yılları arasında 3 yıl yayında kaldı.

Dergiler

Brezilya anarşist yayıncılığında gazetelerin yanında dergiler de önemli bir yer tutuyordu.
Aralarında en eski ve en bilineni olan “A Vida” (Hayat) yayına başladığı 1914 yılında
büyük bir savaş karşıtı kampanyanın örgütlenmesini sağladı. Bu kampanya takip eden süreçte merkezi Porto Alegre’de bulunan “Savaş Karşıtı Birlik”in temellerinin atılmasını sağlamıştır. Sonrasında 1921- 1922 yılları arasında bir yıl yayında kalan “Remodelaçoes” (Tadilat), “Renascença” (Rönesans) 1923-1924 yılları arasında yayın yapmıştır.

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 37. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (12) Brezilya’da Anarşist Yayınlar appeared first on Meydan Gazetesi.

Genellikle Avrupa’da Birinci Enternasyonal’le, Güney Amerika ve Asya gibi coğrafyalarda ise Enternasyonal öncesi/sonrası işçi hareketlerinin etkisiyle, dünya çapında bugün kullandığımız anlamıyla örgütlü formunun temelleri atılan anarşizmin Almanya’daki öyküsü, diğerlerinden biraz daha eskilere götürülebilir. 1800’lü yılların yoğun felsefi ve siyasi ortamında başlayan tartışmalar, işçi mücadelelerinin devletsiz doğasında yaşayan fakat teorik çerçevesi henüz belli olmayan bu hareketin özgürlükçü düşünce dünyasındaki bir nevi başlangıcı oluyordu. Alman felsefeci Friedrich Hegel’in “modern” takipçilerine karşı mülkiyet hakkını ve yaşamlarımıza saldıran devleti eleştiren Max Stirner, daha anarşizm kavramının oluşmadığı bir zamanda siyaset ve felsefe dünyasında büyük yankı uyandıran tartışmalar başlatmıştı. Daha sonra Pierre Joseph Proudhon’un radikal bir savunucusu haline geleceği bazı fikirler, ilk kez burada tartışılmaya başlandı.

Bu Yazı Meydan Gazetesi’nin 35. Sayısında Yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (10) “Almanca Anarşist Yayınlar” – Zeynel Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.

Patris, Yunanistan’da ortalama 100 bin traji olan milliyetçi ve muhafazakar kesimlerin okuduğu merkez medya yayınıdır. Yaklaşık 6 yıldır yayın yaşamı süren ve anarşistlerce çıkartılan Anarşist Apatris Gazetesi’nin de Yunanistan genelindeki trajı 15 bin civarındadır.

Patris sözcüğü Yunanca’da “vatan” anlamında kullanıldığı için, bu milliyetçi ve muhafazakar kesimler çıkarttıkları gazetenin adını Patris yapmışlardır. Yunanistan’daki anarşist yoldaşlarımız ise Patris’in başına A koyarak, çıkarttıkları gazetenin adını “vatansız” yapmışlardır.

The post Sokak Gazetesi Apatris ile Anarşist Yayınlar Söyleşisi appeared first on Meydan Gazetesi.

DeMoker(Balyoz), Opstand(İsyan), Alarm, Buiten de Perken(Sınırların Ötesinde), Directe Actie( Doğrudan Eylem)

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (6): Hollanda’da Anarşist Yayınlar – Zeynel Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.