Söz konusu gezegenler yıldızlarının etrafında rezonans içinde hareket ediyor, yani yörüngelerinde dönerken ritmik bir dansa hapsolmuş durumda.

Araştırmacılar son derece sıradışı bir gezegen sistemini gözlemlemenin yanı sıra yaklaşık 200 ışık yılı uzaklıkta, TOI-178 diye bilinen bir yıldızın etrafında hareket eden gezegenlerin, Güneş sistemimizdekiler de dahil olmak üzere gezegenlerin nasıl doğup geliştiğine ışık tutabileceğini umuyor.

Bilim insanları yıldızın etrafında hareket eden gezegenlerin sıradışı ritmik düzeninin aksine, gezegenlerin kendilerinden beklenen düzenin çok dışında kaldığını söyledi.

Çalışmaya dahil olan, İsviçre’deki Cenevre Üniversitesi’nden Nathan Hara, “Görünüşe göre, Neptün’ün yarı yoğunluğuna sahip epey yumuşak bir gezegenin hemen yanında Dünya kadar yoğun bir gezegen var, onu da Neptün yoğunluğuna sahip bir gezegen izliyor” dedi.

“Bu alışık olduğumuz bir şey değil.”

Araştırmacılar bulguları açıkladıkları ve “Astronomy and Astrophysics” dergisinde yayımlanan makalede sistemin, birlikte ele alındığında, bizimkinden çok farklı bir gezegen yöresine epey sıradışı bir bakış sunduğunu yazıyor.

Sistemdeki 6 gezegenin yıldıza en yakın olanı haricinde hepsi, yörüngelerini tamamlarken ritmik bir dansla hareket ediyor. “Rezonant” hareketleri, gezegenlerin yörüngelerinde dönerken tekrar eden örüntüler çizdiği ve zaman zaman aynı hizaya girdiği anlamına geliyor.

Benzer bir olay daha önce Jüpiter’in etrafındaki uydularda da görülmüştü. Fakat TOI-178 gezegenleri çok daha karmaşık bir “rezonans zinciri” içinde hareket ediyor, öyle ki şimdiye kadar bulunan en uzun örüntüye işaret ediyor.

Gezegenler; 18:9:6:4:3 zincirinde hareket ediyor, yani zincirdeki ilk gezegen yörüngesini 18 kez tamamladığında, ikincisi 9 kez tamamlamış oluyor ve sırasıyla devam ediyor. Örüntü o kadar güvenilir ki bilim insanları başlangıçta yalnızca 5 gezegeni gözlemleyebilmiş olsa da eksik olanı zincirdeki yerine göre çıkarsayabildi.

Araştırmacılar bu muntazaman rezonansın gezegen sisteminin geçmişinin göstergesi olduğunu söylüyor. Araştırmanın Bern Üniversitesi’ndeki ortak yazarlarından Yann Alibert “Sistemdeki yörüngeler çok iyi dizilmiş, bu da bize sistemin doğumundan sonra epey usulca geliştiğini gösteriyor” dedi.

Fakat bu, gezegenlerdeki olağandışı düzensizlikle tuhaf bir tezat oluşturuyor. Kendi Güneş Sistemimizde kayalık ve yoğun gezegenler merkez yıldıza daha yakın duruyor, daha yumuşak ve yoğunluğu az gaz gezegenlerse sınıra daha yakın bulunuyor. Ancak TOI-178 sistemindekiler çok daha karışık görünüyor.

Araştırmaya liderlik eden, Cenevre ve Bern üniversitelerinden Adrien Leleu, “Yörünge hareketinin ritmik uyumu ve yoğunlukların düzensizliği arasındaki bu tezat, gezegen sistemlerinin oluşumuna ve evrimine yönelik anlayışımıza kesinlikle meydan okuyor” diye konuştu.

Bilim insanları sisteme ilk baktığında aynı yörüngede birlikte dolaşan iki gezegenden oluştuğunu düşünmüştü. Gördüklerinin aslında bundan çok daha karmaşık olduğunu ancak daha sonra fark ettiler.

Leleu “Daha fazla gözlemin ardından yıldızın etrafında, onunla aşağı yukarı aynı mesafede iki gezegenin dönmediğini, çok özel bir konfigürasyona sahip birden fazla gezegen olduğunu fark ettik” dedi.

Kaynak: Independent Türkçe/ Çev. Noyan Öztürk

The post Bilim İnsanları Sıradışı Bir Ritme Tutulmuş Çok Tuhaf Bir yıldız Sistemi Keşfetti appeared first on Meydan Gazetesi.

Bundan 5,4 milyar yıl sonra Güneş Sistemi’nde bir dehşet yaşanacak. Güneş kırmızı bir deve dönüşecek, Merkür’ü, Venüs’ü, Dünya’yı ve muhtemelen Mars’ı yutacak ve ardından kütlesinin yarısını kaybedecek. Bu nedenle diğer gezegenler Güneş’in yörüngesinde kalacak kütle çekimi bulamayacak ve uzay boşluğuna dağılarak “haydut” gezegenlere dönüşecek.

Ancak SyFy’ın haberine göre Jüpiter’in bu kıyamet senaryosunda “sona kalan” gezegen olacağı düşünülüyor. Gaz devi çok büyük olduğu için Güneş’le en büyük çekimsel bağa da o sahip. Bu nedenle yıldız ölürken bile gündelik yaşantısına bir süre devam edeceği belirtiliyor.

Öte yandan Güneş’in kütlesi 7 milyar yıl içinde, yıldız kırmızı devden beyaz cüceye dönüşürken, azalmaya devam edecek. Güneş küçüldükçe Jüpiter de çekim kuvvetinden azad olacak ve yaklaşık 20 milyon yılda bir Güneş Sistemi’ne yakın geçiş yapan yıldızların kuvvetinden daha fazla etkilenecek. Bu nedenle Jüpiter’in de sonunda bu yıldızlar  tarafından dışarı itileceği tahmin ediliyor.

The Astronomical Journal isimli hakemli bilim dergisinde kısa süre önce yayımlanan bir araştırmanın yazarı Jon Zink, bu süreci şöyle açıklıyor:

“Bir simülasyon oluşturduk ve Jüpiter’in sistemden ayrılması için kabaca 4 bin yıldız geçisi gerektiğini gördük. Ancak bu yıldızların çoğu çok uzak ve sistem üzerinde çok az etkiye sahip. İçlerinden birinin gezegeni uzaya fırlatacak kadar yaklaşması için uzun süre beklememiz gerekiyor.”

Araştırmacılara göre Jüpiter’i yıldızlararası uzaya fırlatması en muhtemel yıldız (veya yıldızlar), hem böyle büyük bir gezegenle başa çıkacak kadar büyük olmalı hem de doğru yerde, doğru zamanda doğru hızla bulunmalı. Zink, gerekli tüm koşulları karşılayan bir ateş küresinin gezegeni sürgün edeceğine inanıyor.

Zink ve ekibinin simülasyondan elde ettiği bulgular kısa süre önce yayımlandığında gündeme oturmuştu. Zira araştırmacılar, Güneş Sistemi’nin düşünülenden daha erken parçalanacağını ortaya koymuştu.

Çalışmada, sadece 100 milyar yıl sonra sistemdeki gezegenleriin galakside süzülmeye başlayacağı ve ölmekte olan Güneş’i geride bırakacağı ifade edilmişti. Önceki çalışmalarsa Güneş Sistemi’nin yaklaşık bir kentilyon yıl içinde dağılacağını tahmin ediyordu.

Kaynak: Independent Türkçe, SyFy

The post Bilim İnsanlarına Göre Güneş Sistemi Parçalanırken Geriye Son Bir Gezegen Kalacak appeared first on Meydan Gazetesi.

Uzayın derinliklerinden gelen bir gök cismi, Güneş Sistemi’ne girerek Dünya’nın yakınından geçti. ‘Oumuamua’ ismi verilen asteroid, insanlığın gördüğü Güneş Sistemi dışından gelen ilk gök cismi ve bir hayli garip görünüyor. Daha önce Güneş Sistemi’nde görülen tüm gökcisimlerinden farklı görünen gizemli asteroitte, kuyruklu yıldızlarda görülen herhangi bir gaz veya toz bulunmuyor. 40 metre çapındaki cismin uzunluğu ise 400 metre olarak tahmin ediliyor.

Oumuamua ilk olarak 19 Ekim’de, Hawaii’deki Pan STARRS teleskobu üzerinde çalışan gökbilimciler tarafından fark edildi. Teleskop, Dünya’nın çevresinde dolaşan ve gezegenimize tehlike oluşturabilecek gök cisimlerini saptamak için kullanılıyordu. Bilim insanları, garip şekilli gök cisminin Güneş Sistemi’ne ait olmadığını anlamaları için görünümüne bakmaları yeterli oldu. Pan STARRS ekibi, inceledikleri gök cisminin insanlığın gördüğü ilk yıldızlararası gök cismi olduğunu açıkladı. Daha önce Güneş Sistemi dışından hiçbir cisim gözlemlenememişti.

The post Yıldızlararası bir Gezgin: Oumuamua appeared first on Meydan Gazetesi.