TARiHTEKi ANARŞiST KADlNLAR (3)

Sat, 04 Mar 2017 07:00:34 +0000

Kadınlar farklı coğrafyalarda örgütlenerek, dayanışmayla ve mücadeleyle kendi devrimlerini yaratmıştır. Bizim coğrafyamızda birçoğunun ismi bilinmiyor olsa da, kadınların yüzyıllardır mücadeleyle yarattıkları gelenek, günümüze kadar gelmiştir. Kimi zaman faşizme, devlete, kimi zaman kapitalizme, savaşa karşı yaşamı savunan “Tarihteki Anarşist Kadınlar”ın yaşamlarını incelemek, özellikle biz kadınlar açısından oldukça önemlidir.

Meydan Gazetesi’nin kadınlar tarafından çıkartılan bu sayısında, tarihte mücadeleleriyle andığımız anarşist kadınları sizlerle paylaşıyoruz.

Ethel MacDonald

1909’da İskoçya’nın Motherwell şehrinde doğan Ethel MacDonald, 16 yaşında mücadeleyle tanıştı. 1931’de Guy Aldred ve Jany Patrick ile tanıştı ve üç yıl sonra Bağımsız İşçi Partisi’nden ayrıldı. Anti-parlementer Komünist Federasyon içerisinde aktif olarak yer aldı. Ardından Guy Aldred ile birlikte 1933’te Birleşik Toplumsal Hareket’i kurdu. Ethel MacDonald ve Jenny Patrick 1936’da İspanya’da savaş başladığında Birleşik Toplumsal Hareket’in temsilcileri olarak Barcelona’ya ve Madrid’e gittiler. İspanya’ya ulaştıklarında CNT radyosunda yapmaya başladıkları İngilizce yayınlar ve propaganda, halk tarafından oldukça fazla ilgi gördü.

1937 Mayıs İsyanları olarak anılan, yüzlerce kişinin katledildiği ve anarşistlerin evlerinde suikaste uğradığı süreçte yoldaşlarını polislere karşı savunurken, kendi yaşamını birçok defa riske attı. MacDonald, yoldaşının hapishanede gardiyanlar tarafından dövülerek katledilmesinin ardından yaptığı eylemler sırasında tutuklandı. Serbest bırakıldığında ise, İskoçya’ya kaçmadan önce bir süre Barselona’da saklandı.

İki ay sonra İskoçya’ya döndüğünde 300’e yakın kişi tarafından karşılandı. Daha sonra 2. Dünya Savaşı sırasında barış hareketleri içinde yer aldı. Daha sonra Guy Aldred’le The Strickland Press’i kurdular. 1958 yılında çeşitli sağlık sorunları yaşamaya başladı ve konuşma becerisini kaybetti. Mücadeleyle dolu geçen yaşamı, 1 Aralık 1960’ta son buldu.

Devletler hiç bir zaman insanları kurtaramaz, onların arzusu insanları sömürmek ve yok etmektir. Halkı özgürleştirecek tek bir güç vardır. Bu güç halkın kendisidir.

***

Giliana Berneri

Giliana Berneri 5 Ekim 1919’da İtalya’nın Floransa şehrinde doğdu. Tıp ve psikiyatri eğitimi için gittiği Fransa’da, pediatri ve psikanaliz üzerine çalıştı. Fransa’daki anarşist hareketle son derece ilgili olan Berneri, 1930’larda Fransız Anarşist Federasyonu’na katılarak mücadele etmeye başladı.

Paris’te Sacco ve Vanzetti grubu içinde aktif bir militan olarak mücadele etti, bu grup daha sonraları Anarşist Federasyon içinde Kronştad grubu olarak anıldı. 1940’larda Fransa’da gözaltı kampında tutulan yoldaşı İtalyan anarşist Ernesto Bonomini için dayanışma kampanyaları örgütledi ve Amerika’da sürgündeyken ona destek oldu. Albert Camus ve Wilhelm Reich gibi entelektüellerle fikirlerini paylaştı ve çeşitli konularda konferanslar verdi. Aynı zamanda La Libertaria gazetesinde de hatırı sayılır makaleleri yayınlandı.

Fransız anarşist mücadelesinde aktif rol oynayan Berneri, 19 Temmuz 1998’de yaşamını yitirdi.

“Amacınızı gerçekleştirdiğinizde, kendinizin sahibi olursunuz… Bir kadın gerçekten ‘özgür bir kadın’ olduğunda, hayat binlerce kez daha güzel olur…

***

Leah Feldman

1899’da Varşova’da doğdu.

1917’de Bolşeviklerin iktidara geçmesinin ardından yoldaşlarının çoğu Bolşeviklerin ya da Çarın ellerinde öldürülmüştü. Leah daha sonra Rusya’ya döndü. Burada Sovyetler tarihinin son ‘yasal’ anarşist toplanması olan; Kropotkin’in cenazesine katıldı.

Leah sonra Mahnovist hareketten etkilenerek Ukrayna’ya gitti ve burada harekete katıldı. Cephe gerisinde kıyafetlerin ve yemeklerin organizasyonu, yetimlerin doyurulması gibi işler yaptı. Mahnovistlerin Bolşevikler tarafından katledilmesinin ardından Ukrayna’yı terk etti.

Önce Paris’e sonrasında Londra’ya gitti. Farklı topraklarda anarşist hareketleri gözlemlemek istiyordu. Ardından Polonya ve Filistin’e gitti. Filistin’de birçoğu daha önce gittiği coğrafyalardan tanıdığı eski arkadaşlarıyla Filistin Anarşist Federasyonu’nun kurulmasını sağladı.

Alman denizcilerin 30’lu yıllardaki antifaşist direnişine ekonomik destek topladı. 1939 yılında Marie Goldberg ve Suceso Portales ile birlikte kurduğu bir giyim atölyesinde kendi üretimlerini yaptılar.

Ömrünün sonuna kadar bulunduğu her koşulda ve her yerde mücadeleyi sürdüren Leah’ı yoldaşları Büyükanne Mahnovist olarak bir ömür boyu anmayı sürdürdü.

“Çalıştığımız atölyede dünyanın her yerinden anarşist kadınlar vardı… Yunanca, Yiddiş, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Katalanca… ayrıca dillerini bilmediğimiz iki Kıbrıslı, bir Yunan ve bir Türk kadınını da sayarsak, nasıl anlaştığımız bazılarına göre bir mucizeydi. Bana sorarsanız, kadınların nereden gelirse gelsin ortak bir dili yaratabileceklerinin resmiydi.”

Biz kadınlar tarihimiz süresince erkek egemenliği ile karşı karşıya kaldık ve hep mücadele ettik. Kimimizin adı bilindi, kimimizin hikayesi bilindi. Bilinsek de bilinmesek de, adlarımız farklı da olsa, hikayelerimiz farklı da olsa, mücadelemiz hep aynıydı: Kadının Özgürlüğü

***

Maria Lacerda de Moura

Maria Lacerda de Moura 16 Mayıs 1887’de Brezilya’da doğdu. Kilise karşıtı düşüncelerini oluşturan ailesinin ona kattıkları özgür düşünce ve halk eğitimiydi. Maria bir öğretmen, bir yazar, bir gazeteci, bir mimar, bir şairdi. “Anarşizm” demediği zamanlarda bile, onun neyden bahsettiğini anlardınız. Her şeyini içine kattığı anarşizm inancı, ona göre “insanlığın kurtuluşunun parıltısıydı”.

Mücadeleyle tanışmasının ardından, eylemlerini destekleyen yoldaşı Carlos Ferreira de Moura ile evlendi.

1915’te bir kız çocuğu doğurdu ve kardeşinin oğlunu evlatlık aldılar. Bu sırada Maria kendisini tamamıyla mücadeleye adadı ve özgür dersler vermeye başladı. Bu deneyimlerinin ardından eğitimin insanın kişiliğini şekillendirdiği, kendi değerlerinden ve kimliğinden vazgeçmesi için zorladığını, davranışları terbiye ettiği kanaatine vardı. Farkına vardı ki; eğer dünyayı değiştirmek istiyorsa yalnız cehaletle mücadele etmek yetmez, sosyal devrimi yaratmak gerekiyordu.

1918’de toplumsal sorunları aşacak bir özgür eğitim çalışmasına girişti ve yazarlığa ilk adım olarak eğitim üzerine kitabını yazdı.

Sao Paulo’da Enternasyonal Kadın Federasyonu’nu ve savaş karşıtı kadınları kurdu. Buradaki bütün kadınlar eylemlerini bu bölgede örgütlüyor ve kadın direnişinin kazanmasını amaç olarak görüyordu.

Maria Lacerda de Moura 20 Mart 1944’te henüz 54 yaşındayken yaşamını yitirdi.

“Bir erkek, kadın özgürlüğü fikrini sevebilir fakat bunun pratiğinden hoşlanmaz. Sonuç olarak, başka kadınların özgürlüğünü isteyebilir, ama kendi karısını eve kilitler.”

***

Suceso Portales

María Suceso Portales Casamar, 4 Mart 1904’te anarşist bir ailede doğdu. Kardeşleri Acracio, Juan ve Luis de anarşist hareketin içindeydi. Terzi olarak çalışmaya başlayan Suceso, 1934’te CNT’ye katıldı.

1936’da kolektif örgütlenmenin bir öznesi ve Mujeres Libres’in kurucularından oldu. İberya Devrimi sırasında Guadalajara’ya taşınarak burada çiftçi ve köylülere yönelik örgütlenme çalışmaları yaptı. San Gervasio çiftçi okulunun kuruluşuna katkıda bulundu ve 20 Ağustos 1937’de Ulusal Kadın Kongresi’nin bir parçası oldu. Aynı yılın Ekim ayında Barselona’da Mujeres Libres Kongresi’ne Guadalajara delegesi olarak katıldı. Mujeres Libres’te belirttiğine göre, İberya Devrimi’nin çifte bir kazanım olduğunu düşünüyordu; bu devrim, bir yandan sınıflı topluma karşı, diğer yandan ise erkek egemen topluma karşı bir zaferdi.

Savaşın sonunda Britanya’ya gitmek üzere 183 kişiyle beraber Alicante Limanı’ndan ayrıldı. 1939’da İngiltere’nin Holborn kentinde birçok farklı ülkeden anarşist kadınla birlikte bir kıyafet mağazası kurdu. Bu süreçte ve daha sonrasında İberya’daki anarşistlerle ilişkisini hiç bir zaman kesmedi ve Franco karşıtı tüm eylemlere katıldı.

1962’de, İspanya’dan sürgün edilmiş bir çok İspanyol anarşistle iletişime geçerek Mujeres Libres’i yeniden çıkardı. “Sürgünde Mujeres Libres” adında özel bir sayısını hazırladı. Bir çok farklı yere taşınmasının ardından Franco’nun ölümüyle İspanya’ya geri döndü. Dönüşünde tekrar CNT örgütlenmesi yapmaya, 1980’de ise Mujeres Libres’i yeniden kurmaya çalıştı. 94 yaşında, mücadeleye adadığı yaşamı sona erdi.

“Biz feminist değiliz, hiçbir zaman olmadık. Biz erkeklere karşı savaşmıyorduk. Biz birlikte çalışmaz ve mücadele etmezsek toplumsal devrimi başaramayız. Fakat bizim özgürlük için kendi öz-örgütlülüğümüzü yaratmamız gerekir.”

Victorine Brocher/Rouchy

Victorine Broucher, 1838’te Paris’te devrimci gelenekten bir ailenin içinde dünyaya geldi. Babası cumhuriyetçi bir ayakkabıcıydı. 1850’lerde sosyalist ve cumhuriyetçi düşünceler içinde yetişmeye başladı. 1862’de ayakkabıcı bir esnaf olan Jean Rouchy ile evlendi ve beraber Orleans ve Paris’teki çeşitli sosyalist gruplara ve Birinci Enternasyonal’e katıldılar.

1867’de kolektif bir fırının kuruluşunda yer aldı. Fransa-Prusya Savaşı sırasında, kocası savaşta görev aldı, kendisi ise ambulans şoförü olarak işe başladı. O yıllarda iki çocuğunu büyütmesine yardımcı olan ve sahip çıktığı komşu çocuğuna bakan annesiyle beraber yaşadı. Fakat bu üç çocuk da birkaç yıl içinde yaşamını yitirdi.

Eşiyle birlikte, 20 Mart 1872’de Cumhuriyetin Savunması Savaşı’na katılarak Paris Komünü’nde aktif rol oynadı. “Kanlı Hafta” boyunca barikatlarda savaştı.

Arkadaşları sayesinde önce İsviçre’ye, sonra Londra’ya kaçmayı başardı. Fakat Jean Rouchy o hapisteyken yaşamını yitirdi. 1878’de önce Lyon’a, sonra Paris’e döndü ve anarşist harekette daha da aktifleşti. Anarşist gazete La Revolution Sociale’de yazmaya başladı. 1881’de Londra Anarşist Konferansı’nda Parisli bir delege olan Gustave Brocher ile tanıştı. Sonrasında evlendiler ve Komün’ün beş yetimini evlat edindiler.

1909’da “Souvenirs d’une morte vivante” adlı eserinde 1871’den beri olan anılarını anlattı. 4 Kasım 1921’de Lozan’da yaşamını yitirdi.

“Komünü yaratırken hissettiklerimizi tarif etmek çok zor. Güç artık bizim elimizdeydi. Fakat bu güç egemenlerin elindeki güç gibi değildi. Bu her şeyin bizim kontrolümüzde olduğunun duygusuydu. Bu birlikte yarattıklarımızın verdiği güçtü.”

The post TARiHTEKi ANARŞiST KADlNLAR (3) appeared first on Meydan Gazetesi.

Maria Lacerda de Moura – Meydan Gazetesi

TARiHTEKi ANARŞiST KADlNLAR (3)