Lenfoma Nedir?

Lenf kanseri (lenfoma), “lenf bezi” denilen, vücut dokularında ve hücreler arası boşluklarda zararlı olabilecek maddelerin geçişine engel olmaya çalışan hücrelerin bulunduğu bezelerin patolojik olarak büyümesiyle oluşur.

Lenfomanın nedeni net olarak ortaya konamamış olsa da hastalığın oluşmasında etkili olan belirli risk faktörlerinden söz edilebilir. Sigara/tütün kullanımına ve enfeksiyon hastalıklarına bağlı olarak da gelişebilir. Fakat bizim üzerinde duracağımız nokta, hastalığın bir meslek hastalığı olmasına neden olan faktörlerdir: İlaçlanmış seralar içinde maskesiz ve kıyafetsiz çalışılması, zararlı çözücülerin kullanıldığı kuru temizleme iş kolunda ve boya üreten sanayilerde uzun süreler boyunca çalışmak.

Lenfomanın Belirtileri Nelerdir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, lenfomadaki belirti ve bulguların hiçbiri, yalnızca bu hastalığa özgü değildir. Birçok başka hastalıkta da aynı belirtiler olabilir.

Bu hastalığın özelliklerinden biri, tümör kitlesinin büyüdüğü yerin, ağırlıklı olarak lenf bezleri olmasıdır. Bu yüzden de boyun, koltuk altı ve kasık bölgelerindeki lenf bezlerinde büyümeler meydana gelmektedir. Hastalığın belirtilerinden olan bu büyüme, göğüs kafesi veya karın boşluğunda da görülebilir. Lenfomanın alerjik öksürük, astım atakları ve sinüzit şeklinde de belirtileri vardır.

Ayrıca bağışıklık sisteminin yeterli çalışmaması sebebiyle grip benzeri bulgular gözükse de, gribin haftalarca sürmesi ve enfeksiyon tablosunun ağırlaşması gibi durumlar, bu hastalığın belirtisi olarak sayılabilir.

Yukarıda bahsettiğimiz belirtilere sahip bir kişiye lenfoma diyebilmemiz için, hastalığın tanısının yapılması gerekmektedir. Tanı işlemleri için kan testleri, akciğer filmi ve biyopsi en çok kullanılan yöntemlerdir. Lenfoma şüphesi yüksek ise lenf bezinin tamamı ya da bir kısmı patolojiye gönderilir.

Hematolojide en sık görülen kanser çeşidi, lenf düğümü kanseri olan lenfomadır. Kan kanserlerinin yüzde 50’sini oluşturan lenfomanın; hodgkin lenfoma ve non hodgkin lenfoma olmak üzere iki çeşidi vardır. Bu iki çeşidinin de çok sayıda alt tipleri bulunmaktadır. Bu nedenle lenfoma teşhisi konulduktan sonra hastalığın hangi alt tip olduğunun da doğru bir şekilde saptanması gerekir. Hodgkin lenfomanın birçok biçimi, yüksek oranda tedavi edilebilir.

Lenfoma Nasıl Tedavi Edilir?

Lenf kanserinin kesin tanısı konulduktan sonra özel bir değerlendirme yapılarak hastalığın hangi evrede olduğu belirlenmektedir. 1 ve 2. evreler erken; 3 ve 4. evreler daha ileri olarak adlandırılır.

Hastalığın tedavisinde en çok kullanılan yöntem kemoterapidir. Kemoterapinin yanında bazen herhangi bir alanda çok büyümüş olan lenflerin yapabileceği basıyı -baskı yoluyla ezilmeyi- ortadan kaldırmasa da o bölgeyi rahatlatmak için radyoterapiden yararlanılabilir. Kanser hücresine yönelik geliştirilmiş “monoklonal antikor” denilen ilaçlar da tedavide sıklıkla kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin ardından gerekli görüldüğü takdirde kemik iliği nakli yapılabildiği gibi bazı hastalarda hastalığın tekrarlama riskini en aza indirebilmek için kök hücre nakli de yapılmaktadır.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, lenfoma, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir. Ancak bakanlık tarafından meslek hastalığı olarak kabul edilen hastalıklar, bazen iş yeri hekimleri bazen Sosyal Güvenlik Kurumu kurullarınca meslek hastalığı olarak kabul edilmeyebiliyor. Bu durumda, hastalığın meslekten kaynaklanıyor olduğu konusu üzerinde ısrarla durulmalıdır. 

Nergis Şen

[email protected]

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 45. sayısında yayınlanmıştır.

The post Meslek Hastalıkları (11): LENFOMA – Nergis Şen appeared first on Meydan Gazetesi.

Pnömokonyoz Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Pnömokonyoz, tozlu ortamlarda bulunan işçilerin solunumu sırasında akciğerlere mineralli tozların girmesi ve burada birikmesiyle oluşan akciğerlerdeki doku hasarına verilen isimdir. Çoğunlukla maden işçilerinde görülmesinin dışında; pamuk işçilerinde, tekstil işçilerinde, kağıt üretimi yapan işçilerde, diş teknisyenlerinde, seramik ve döküm işçilerinde de görülmektedir. Tozlu ortamlarda çalışan herkes pnömokonyoz hastalığını yaşamak durumunda değildir. Toza uzun süre maruz kalma, maruz kalınan tozun yoğunluğu ve tozun boyutunun 5 mikrondan (milimetrenin binde biri) küçük olması hastalığı oluşturacak faktörlerdir. Bu büyüklükteki tozlar solunum yoluyla alveollere ulaşıp birikim yaparak pnömokonyoza neden olurlar. Daha büyük tozlar havada asılı kalmayıp çöktükleri için insan vücuduna giremezler.

Pnömokonyoz hastalığına sebep olan mesleklerin herhangi birinde çalışan bir işçinin toz kontrol önlemlerini alması durumuna göre hastalığın görülme sıklığı %1 ile %50’e kadar değişkenlik gösterebilir.

Pnömokonyoz, hafif bir grip gibi görülmesinin yanında çok ağır solunum yetmezliği şeklinde de kendisini gösterebilir. Pnömokonyoza sebep olacak tozlu ortamlarda çalışan işçilerde hastalık erken dönemlerinde hiçbir belirtisi olmadan da gerçekleşebilir ancak en yaygın belirtisi öksürük ve nefes darlığı şeklindedir. Göğüs sıkışması ve balgam birikmesi gibi belirtiler de hastalığın diğer belirtileri arasında bulunmaktadır.

Hastalığın Tedavisi

Pnömokonyozu yaşayan hastalar için spesifik bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bu meslek hastalığına maruz kalan işçiler için genelde yapılan tedaviler daha çok hastalığın devamını önleyici yönde olmaktadır. Kişinin akciğerine daha fazla zarar gelmesini engellemek veya maske gibi malzemeler kullanarak toza maruz kalma durumunu azaltma gibi yöntemler uygulanmaktadır. Toz maskeleri koruma sınıfına göre FFP1, FFP2, FFP3 olarak isimlendirilmişlerdir. Tozun yoğunluğuna göre bu koruma sınıflarından bir toz maskesi kullanılabilir. Bazı durumlarda bu maskeler de yeterli görülmezse, yarım yüz maskesi ve toz filtresi de önerilmektedir. Ancak bu öneri çok yoğun tozlu ortamlar içindir.

Eğer meslek hastalığına maruz kalan işçinin durumu kötüleşmişse solunum cihazına bağlanır veya akciğer nakli gerçekleştirilir. Çalışan işçilerin 6 aylık veya yıllık olarak düzenli kontrollerinin uygun şekilde yapılması gerekmektedir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca da hastalık, “mesleki solunum hastalığı” olarak kabul edilmiştir ve maluliyet, tazminat incelemesine de tabi tutulur.

Madenlerde zor koşullarda çalışan birçok işçi sağlık problemleri nedeniyle yaşamını yitiriyor. Meslek hastalıkları yazı dizisi kapsamında bu sayıda çok fazla maden işçisinin maruz kaldığı Pnömokonyoz hastalığını tanımaya, anlamaya çalışacağız.

Nergis Şen

[email protected]

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 42. sayısında yayınlanmıştır. 

The post Meslek Hastalıkları (9): Pnömokonyoz – Nergis Şen appeared first on Meydan Gazetesi.

Raynaud Hastalığı Nedir?

Raynaud Hastalığı; genel olarak el parmaklarında meydana gelse de kulak, burun veya ayak parmaklarında da oluşabilen bir kan dolaşımı bozukluğudur. Tarım, inşaat, ormancılık, dökümcülük, mobilyacılık, demir-çelik, metal, maden, gemi inşa, tekstil, ayakkabıcılık gibi pek çok iş alanında görülen bir tür meslek hastalığıdır. İş yerlerindeki titreşimli el aletleri veya titreşimli makinelerden kaynaklı olduğu gibi soğuk ve stresten de meydana gelen hastalık, “beyaz parmak hastalığı” olarak da bilinir. Ayrıca sürekli titreşime maruz kalmak Raynaud hastalığı dışında el ve koldaki sinirlere, kaslara, kemiklere ve eklemlere de zarar verecek başka hastalıklara da sebep olabilir.

Raynaud Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Raynaud Hastalığı üç evreden oluşmaktadır. Soğuğa, titreşime veya strese maruz kalma durumunda, damarların daralmasından dolayı kan akışının aniden ve geçici bir süre yavaşlar, kan derinin yüzeyine çıkamaz ve etkilenen bölgenin rengi soluklaşır, beyaza döner. Belli bir süre sonra parmaklar soğur ve hissizleşir. Daha sonra kan akışı tekrar başladığında, bölgenin rengi bu sefer kırmızıya döner ve karıncalanma yaşanır. Bu değişimlerin ardından bölge tekrar normale döner. Meydana gelen bu ataklar bazen bir dakika, bazen ise saatlerce sürebilir.
Genellikle el parmaklarında görülen bu hastalıka, ellerde renk değişimiyle önce beyazlama, sonra morarma ve kızarma meydana gelmektedir. Renk değişimiyle birlikte bazı hastalarda uyuşma, karıncalanma, hafif his kaybı ya da iğne batması gibi semptomlar yaşanırken ağrı da belirtiler arasındadır. Hastalığın ilerlemesi durumunda parmaklarda yaralar oluşmaya başlar, hatta kangren belirtileri görülebilir.

Raynaud Hastalığı Tedavisi Nasıldır?

Raynaud Hastalığı’nın başlangıç aşamalarında, yani kan damarlarında kalıcı hasarların oluşmasından önce, titreşime maruz kalma durumu ortadan kaldırılırsa tedavi mümkündür. Ancak hastalık ilerlemiş ve kalıcı hasar meydana gelmişse, iyileşme oranı çok düşüktür. Soğuğa maruz kalan bölgede hastalığın atağının meydana geldiği sırada, bu bölge sıcak suya sokulmalıdır. Bu mümkün değilse, olabildiğince sıcak tutulmalıdır. Karıncalanma ya da uyuşma yaşanan bölgeyse yine aynı şekilde sıcak tutularak hafif hafif masaj yapılmalıdır.
Hastalığın ayrıca bir tedavisi yoktur fakat ilaç tedavisinde olumlu yanıt verme ihtimali yüzde ellidir. İlaç tedavisinde amaçlanan beyaz parmak ataklarının sıklığını ve şiddetini azaltmaktır. Hastalığın daha fazla ilerlememesi için, titreşime maruz kalma durumunun en aza indirilmesi, çalışan ortamda soğuktan korunmak için kalın giysi giyilip eldiven kullanılması gerekir. İş molalarında egzersiz yapmak ve parmaklara masaj yapmak da oldukça önemlidir.
İşçilerde çalışılan işten kaynaklanan pek çok hastalık meslek hastalığı olarak kabul edilmese de Raynaud Hastalığı Sağlık Bakanlığı tarafından meslek hastalığı olarak kabul edilmektedir.

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 41. sayısında yayınlanmıştır. 

Nergis Şen
[email protected]

The post Meslek Hastalıkları (8): Raynaud Hastalığı – Nergis Şen appeared first on Meydan Gazetesi.