Sicilya’da Anarşist Yayınlar (1848-2017)

Anarşistler herhangi bir otoriteyi tanımaz. Öğrenecekleri ve propaganda yapacak kutsal metinleri yoktur; hürmet edecekleri şefleri, emirlerini uygulayacakları ya da politik davranacakları sekreterleri ya da komiteleri yoktur. Anarşistler, var olduklarından bu yana, düşüncelerini ve toplumsal deneyimlerini en doğal araçlarla ifade ederler; yazılı ve sözlü olarak. Anarşist ve liberter dergiler, devletin, kilisenin ve patronların yüz elli yıldan beri süren düşmanlığına rağmen –faşist, liberal, komünist ya da demokratik bütün hükümetlerin uyguladığı sansür ve baskıya rağmen– her dönemde, özgürlük ve eşitlik temelinde yeni bir toplumsal örgütlenme yolundaki bastırılamayan talebinin ifade araçları olarak yükseldiler.

Anarşist gazetecilik, adanın siyasi ve kültürel özelliklerini kendi düşüncesiyle harmanlayarak Sicilya tarihini belirleyen başlıca olayları, kopukluk olmaksızın birleştirir. Anarşist hareket içindeki rolü nedeniyle ve aynı zamanda daha geniş ve radikal toplumsal mücadelelere olan etkisi nedeniyle, bazen ulusal ve uluslar üstü düzeyde önemli olmuştur.

İlk radikal gazeteler 1848 Liberal Devrimi sırasında doğdu ve aralarında en önemlisi olan “La bomba” (Bomba) parlamentoya olan düşmanlığı, ruhbanlık karşıtlığı ve otonomcu federalizm vurgusuyla diğerlerinden ayrılıyordu. Bundan birkaç yıl sonra, 1863’te toplumsal muhalefetin Sicilya’daki ilk gazetesinde, farklı gazetecilik deneyimleri buluştu: Saverio Friscia ve Lattanzio Tedaldi’nin yönettiği “Arturo” (Calatafimi savaşından önceki gece ortaya çıkarak Garibaldi’ye yardım eden yıldız). Aspromonte trajedisinden sonra doğmuş olan Sicilya toplumsal muhalefetinde farklı siyasi amaçlar harmanlandı ve aynı zamanda Bakunin çizgisinde bir anarşizmin yolu açıldı. Sonraki yıllarda, “L’eguaglianza” (Eşitlik), “La Giustizia” (Adalet), “Beccaria” (Ölüm Cezasına Karşı), “Il Vulcano” (Volkan), “Il Povero” (Fakirler) gibi enternasyonalist harekete bağlı ya da devrimci “emekçi” “Gli operai” (Emekçiler), “Il Vespro” (Akşam Yıldızı), “Il Grido del Popolo” (Halkın Haykırışı) “La Riforma Sociale” (Toplumsal Reform) ve diğer pek çok gazeteyi görebiliriz.

Kendisini açıkça anarşist olarak ilan eden ilk Sicilyalı gazete, 11 Haziran 1885’te Palermo’da Anacleto Conti Arcuri tarafından kurulan “Il Proletario” (Proleter) idi. Aynı yıl, iki kaçak eylemcinin çıkardığı “Barbarets” (Barikatlar) ve “Monarchia” (Monarşi) öğrenci hareketlerinde önemli bir işleve sahipti. Bunlar Sicilya’da uzun süre devam edecek olan bir dizi anarşist gazete ve derlemenin başlangıcıydı. Bunların arasından kısa bir seçki veriyoruz: “Il Riscatto” (Fidye), “La Riscossa” (Ceza) “Il Piccone” (Kazma), “Pensiero e Dinamite” (Düşünce ve Dinamit), “Il Proletariato” (Proletarya), “La voce Proletariato” (Proletaryanın Sesi) ”L’anarchista” (Anarşist) “L’uguaglianza Sociale” (Toplumsal Eşitlik). Tüm bu yayınlar, farklı miktarlarda yayımlanıyor ve bazıları yabancı okuyuculara kadar ulaşıyordu ancak normalde yaşamları birkaç yıldan fazla olmuyordu.

Anarşist yayıncılık faaliyetleri yirminci yüzyıl boyunca devam etti, doğal olarak faşist sansürle çatıştı ve güneyin yoksulluğuyla, göç sorunlarıyla karşı karşıya kaldı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, adanın anarşist basınında “sicilyacı” bir itiraz ortaya çıktı ve 1947’de FAS’ın (Sicilyalı Anarşist Federasyon) kurulması yeni bir yayın dalgasını teşvik etti: “Terra e Libertà” (Toprak ve Özgürlük, Mayıs 1947 – Nisan 1949 arası) ve “L’agitazione del Sud” (Güneyin Ajitasyonu, Mart 1957’den Ekim 1971’e kadar) bu döneme ilişkin sadece iki örnektir.

70’li ve 80’li yıllarda devrimci şiddet meselesi, İtalyan anarşizmin politik ve ideolojik tartışmaların başında yer alır. Sicilya’da, Alfredo – Maria Bonanno ve Franco Leggio tarafından 1975 yılında kurulan iki ayda bir yayınlanan “Anarchismo” (Anarşizm) dergisi, özellikle radikal dili ve içeriğiyle anarşizmin isyan ve yakınlık ilkelerine dayanan, tartışmalı bir yenilenmesine neden olacak yeni mücadeleleri yakından takip eder.

Günümüzde devam eden yayınlardan “Sicilia Libertaria”, 1977’de derleyicisi Pippo Gurrieri’nin o dönemde yaşadığı Torino’da siklostil ile çoğaltılarak doğdu. Kırk yılın ve çıkan yüzlerce sayının ardından “Sicilia Libertaria”, sadece Sicilya’da yayınlanan en uzun ömürlü anarşist gazete olmakla kalmıyor, aynı zamanda İtalya’nın her yerinden aylık okurlarıyla, hala adadaki en yüksek etkiye sahip anarşist bakış açısını oluşturuyor.

On dokuzuncu yüzyıldan bu yana, gazeteler anarşist ilkelerin yaygınlaştırılması için temel araç olmuştur. Bu özgürlük fikirlerini benimseyenler arasında en iyi tahayyül, yüzleşme ve polemik şansını temsil ediyorlardı ve hala etmeyi sürdürüyor. Gazete, her daim sadık kaldığı, bütün anarşistler tarafından paylaşılan ilkeler çerçevesinde (otoritenin ve delegasyonun reddedilmesi; devletlere, kiliselere, ordulara, sermayeye ve ona bağlı kurumlara karşı sürekli mücadele; toplumun yatay, öz-örgütlü ve federalizm temelinde yeniden örgütlenmesi), sözü olduğu grupların ve eğilimlerin özgün “kimliklerini” yaratmalarına da katkıda bulundu.

Gazeteler, ithamlarıyla isyana çağırarak, yöntem ve hedef göstererek devrimci mücadeleye aktif bir şekilde katıldılar; tüm bunlar devletin otoritesi tarafından birçok toplatılma, celp ve baskı getirdi. Anarşist gazetecilik, anarşizmden besleniyor olsa da, (gerçekte, tarihi boyunca birçok dönemde basın olmadan yaşayan) hareketin tüm potansiyellerini tüketmediği gibi, kendisi de hareket tarafından tamamen işgal edilmez; her zaman sosyal ve kültürel gündemle belirli bir “köprü” işlevini sürdürür.

Bu yüzden, bu kısa sunumla, Sicilyalı anarşistler olarak Sicilyalı anti-otoriter basının zenginliğine sahip çıkmak ve böylece geçmişimizin deneyimlerinden gelen ve her zaman geleceğe bakan bir siyasi ve toplumsal faaliyetin sürekliliğine tanıklık etmek istedik. Mücadelenin içinde yürürken yazmak, okumak, öğrenmek ve anlamak üzere…

Şino, Archivio Storico Degli Anarchici Siciliani (Sicilya Anarşistlerinin Tarihsel Arşivleri)

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 39. sayısında yayınlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi (14): “Sicilya’da Anarşist Yayınlar” appeared first on Meydan Gazetesi.

19. yüzyılın başında İtalya’da; toplumsal muhalefet yarımadada süren ulusal mücadeleden bir hayli etkilenmiştir. Dönemin cumhuriyetçi hareketine öncülük eden Mazzini ve Garibaldi’nin temelini attığı Yeni İtalya Hareketi, ulusların bağımsızlığı fikrinden hareket ediyordu.

Belki de bu sebepledir ki anarşizmin İtalya’ya gelişi çok uzun sürmedi. İtalya, Garibaldi ve Mazzini’nin etkilendiği Proudhon’un yanında, Bakunin’in fikirleriyle de tanışıyordu. 1864’te Bakunin’in İtalya ziyareti orada bulunan diğer anarşistleri derinden etkiledi. 1865 ve 1867 yılları arasında Napoli’de bulunan Bakunin, bu süreçte bir grup gençle tanıştı. Giuseppe Fanelli, Carlo Gembuzzi, Saverio Friscia, Alberto Tucci, Stefano Caporusso gibi isimlerin yer aldığı bu grup 1867 yılının Şubat ayında kuruldu. Liberta e Giustizia (Freedom and Justice) ismiyle anılan grup, aynı yılın Ağustos ayında kendileriyle aynı adı taşıyan dergilerini yayınlamaya başladı.

1869 yılında Napoli’de Enternasyonal’in ilk İtalya seksiyonu kuruluyordu ve aynı yıl kendini enternasyonalist olarak tanımlayan La Campana (The Bell) yayınlanmaya başladı. La Campana büyük oranda Bakunin’in fikirlerinden hareket ediyordu. 1872 yılında St. Imier Kongresi’nde; Kara Enternasyonal olarak da anılan Anarşist Enternasyonal’in kurulmasıyla anarşizm, İtalya’da daha spesifikleşiyor ve örgütlü bir hareket olarak belirginleşmeye başlıyordu. Anarşizm, İtalya’da dünya anarşizmiyle aynı döneme tekabül eden bir zamanda başlasa da ilerleyen süreçte İtalya dışına yayılan bir yol izledi. Anarşizm düşüncesini İtalya topraklarında toplumsallaştırmaya çalışan devrimciler ülke dışına sürgün edildi, bunun haricinde İtalyan işçiler de dünyanın farklı yerlerine ekmeklerini kazanmak için topluca göç ettiler. İşte bu sebeple İtalya’da incelediğimiz anarşist yayınların bir bölümü İtalya’nın dışında yazılan ve dağıtılan yayınlar oldu.

Umanita Nova

Kurucuları arasında Errico Malatesta, Antonio Cieri, Camillo Berneri, Armando Borghi, Carlo Frigeria gibi isimlerin yer aldığı İtalya’nın en eski ve en köklü anarşist gazetesi olan Umanita Nova, 1920 yılında yayın hayatına başladı. Gazete, 1922 yılında faşist Mussolini’nin önderliğindeki rejim tarafından kapatılana dek, günlük periyotta yayınlandı. 1945 yılında faşist iktidarın çöküşü ile birlikte haftalık olarak yayın hayatına geri döndü. İtalya Anarşist Federasyonu (FAI)’nun sözcüsü olan gazetenin editör ekibi de yine federasyonun doğrudan demokrasiyle aldığı kararlarla belirleniyor.

95 yıldır, anarşist devrim mücadelesini inatla sürdüren Umanita Nova, tarihinden ödünç aldığı mücadeleyi büyütmeye devam ediyor.

Diğerleri…

1870’li yıllar anarşist yayıncılık açısından önemli bir dönemdi. Bu yıllarda anti-otoriter fikirler yerel bültenler ve gazeteler aracılığıyla ülkenin her yerine yayıldı. 1873 yılında Il Risveglio (The Awakening) ve Il Comunardo (The Communard) yayın hayatına girdi. 1876’da Il Martello (The Hammer), 77’de ise Jesi’de L’Anarchia (The Anarchy), 1877’de Bolletino Socialista Anarchico Rivoluzionario yayınlanmaya başladı. 1878 yılında Modena bölgesinde ise L’Avvenine (The Future) yayınlanıyordu. Görüldüğü gibi İtalya’nın farklı noktalarında anarşist yayıncılık yerellerdeki güçlü etkisiyle on yıllarca süren bir yayıncılık ve örgütlenme faaliyetine dönüştü.

Errico Malatesta’nın editörlüğündeki ilk yayın olan La Question Sociale (The Social Question), 1884 yılında Firenze’de yayına girdi. Dergide yayınlanan Enternasyonalist Program daha sonra Malatesta’nın Anarşist Program’ına evrildi. Gazete o tarihlerde enternasyonalist etiketini kullanıyordu, yazarlardan Andrea Costa, parlementarist bir çizgiye kayıp ayrılınca gazetenin anarşist çizgisi de netleşmiş oldu. 1889’da Malatesta, İtalya’dan sürgün edildi, Fransa’ya gittiğinde L’Associazione (The Association) isimli yayını Nizza kentinde yayınlamaya başladı. Ancak Fransa’nın Malatesta’yı sınır dışı etme kararı hala aktif olduğundan gazeteyle birlikte Londra’ya geçti. L’Associazione, toplamda 7 sayı yayınlandı. 1895’te bireyci çizgide yayın yapan L’Avvenine Sociale, 1897’de ise Malatesta ve Luigi Galleani tarafından L’Agitazione isimli gazete yayınlandı. 1 yılda 52 sayı yayınlan L’Agitazione’un temel gayesi işçilerin birlikteliklerini artırmak ve işçi hareketini desteklemekti.

1900’lü yıllara gelindiğinde Milan kentinde, Oberdan Gigli ve Giovanni Gavilli tarafından Il Grido della Forra’nın yayınlandığını görüyoruz. 1903’te anarşist komünist eğilimlerin bir propagandası olan Il Libertario (The Libertarian), Pasquale Binazzi tarafından yayınlandı. 1903’te Pietro Gori ve Luigi Fabbri tarafından yayınlanan Il Pensiero (The Thinking) kültürel tartışmalarda anarşizmi savunmayı ve saygınlık kazandırmayı amaçlıyordu. On yıldan fazlasını zindanlarda geçirmiş Errico Malatesta ve eğitim, doğum kontrolü, militarizm konularında çalışmalar yapmış Luigi Fabbri tarafından çıkarılan Pensiero e Volanta da devlet baskısından ve yasaklardan nasibini almıştı. 1924 ve 1926 yılları arasında yayınlanan dergi, iki haftada bir yayınlanıyordu. Dergiye Malatesta ve Fabbri’nin dışında Camillo Berneri, Luce Fabbri (Epichars takma adıyla), Carlo Molaschi gibi isimler de katkıda bulundu.

İtalya dışında, fakat İtalyan anarşistleri tarafından İtalyanca yayınlanan gazetelere ise Amerika’da 1895 ve 99 yılları arasında Malatesta’nın editörlüğünde yayınlanan La Question Sociale ve 1903 yılında Barre Vermont’ta Luigi Galleani tarafından yayınlanan Cronaca Sovversiva’yı örnek gösterebiliriz. Bunların dışında İtalyan anarşistlerin yayınladığı Fra Contadini, L’Internazionale, Fronte Libertaria, Per l’Azione Diretta, Bolletino d’Informazione Anarcosindicalista gibi yayınların da varlığını bilmekteyiz. 

Zeynel Çuıhadar

[email protected]

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 27. sayısında yayımlanmıştır.

The post Anarşist Yayınlar Dizisi(2)- İtalya’da Anarşist Yayınlar – Zeynel Çuhadar appeared first on Meydan Gazetesi.