Astana Görüşmeleri ile oluşan Rusya-TC-İran uzlaşısının düzenlediği  Suriye Ulusal Diyalog Kongresi bugün Rusya’nın Soçi kentinde toplandı. İki gün sürecek ve 1.600 Suriyeli delegenin katılacağı kongrede ana toplantı yarın gerçekleşecek. Türkiye’nin 20 Ocak’ta başlattığı Efrin saldırısının gölgesinde gerçekleşen Soçi görüşmelerine PYD/Tev-Dem delegasyonu katılmıyor. Buna karşılık,  Barzani çizgisine yakınlığıyla bilinen Suriye Kürtleri Ulusal Konseyi (ENKS) ise kongreye temsilci yolluyor. Ayrıca ‘Riyad grubu’ olarak anılan Suudi Arabistan destekli  grupları içeren Yüksek Müzakere Heyeti de kongreye katılmayacak.  Soçi’deki kongreye katılacak delegelerin büyük bölümünü Araplar (yüzde 94.5) oluşturuyor. Davetli listesinde, TC  destekli muhaliflerin en büyük çatı örgütü 67 üyeli Suriye Ulusal Koalisyonu’nun (SUK) sadece 4 üyesinin ismi var. Listede ağırlıkla, Suriye Demokratik Konseyi Eş Başkanı Heysem Menna grubundan isimler var. Menna grubundan, Muhammed Zito, Raif Toma, Faraj Hassan gibi isimlerin de olduğu 56 kişiye davet gitti. Suriye’nin büyük aşiretlerinden biri olan Şimr (Şemmar) Aşireti’nin önde gelenlerinden ve Suriye Ulusal Koalisyonu’nun eski başkanı Ahmet Carba’nın grubundan davet edilenlerin sayısı ise 54. Birleşmiş Milletler’in gözlemci olarak katıldığı kongrede BM heyetinin başkanlığını ise, Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura yapacak. Soçi toplantılarına MİT’i temsilen de 7 kişilik bir heyetin katılacağı öğrenildi.

Soçi Ulusal Diyalog Kongresi, 7. yılını geride bırakarak, Ortadoğu’da 1980-1988 yılları arası İran-Irak arasında yaşanan savaşın uzunluğuna erişen Suriye Savaşı’nda, coğrafyanın geleceğini “savaşsız” bir biçimde belirleme amacı taşısa da, halen sürmekte olan  Efrin saldırılarının gölgesinde bunun gerçekliği soru işareti olarak ortada duruyor. Devletlerin, Suriye’nin gelecekteki yapısal değişikliklerini ve yeni haritasını masaya yatıracakları Soçi’de yapılacak görüşmelerden, Rojava halklarını temsil eden bir heyet olmaksızın nasıl bir sonuç çıkacağı da merak konusu.

Kuzey Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’nden yapılan yazılı açıklamada  “Rusya bir taraftan TSK’nin Efrin’e saldırı yapması için her türlü desteği sunarken bir taraftan da Soçi toplantısının sponsorluğunu yapıyor. Suriye halkları Efrin’de savaş uçaklarıyla bombalanırken, bir çözüm çıkması mümkün değildir” denilerek TSK/ cihatçı çeteler tarafından gerçekleştirilen Efrin’deki sivil katliamlarına dikkat çekildi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün “biz önemli, ilkesel ve eşsiz bir etkinlik olan Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi üzerinde çalışıyoruz ve bizce tüm güçler buna odaklanmalı” sözleriyle, “önem atfettiği” Soçi toplantılarının, 2012 yılında başlayan ve hiçbir sonuç alınamayan, BM  gözetimindeki Cenevre sürecini “yeniden canlandırma amacı” taşıdığı belirtiliyor. Ancak sözcünün bu açıklamalarına ve devletlerin “barış” iddialarına karşın hem Efrin’e yönelik saldırılar, hem de bugün İblip’ten gelen ve bir patates pazarının hedef alınarak, 11 sivilin  yaşamını yitirmesine neden olan saldırı haberleri, Suriye’de barışın konuşulması için hala erken olduğunu düşündürüyor. Ayrıca Hizbullah ve İran bağlantılı grupları bahane eden İsrail’in, Suriye’nin güneyine yönelik, yine cihatçı çeteleri kullanarak, TC’nin Efrin saldırısına benzer bir hareketlilik hazırlığı içinde olduğu yönündeki, Lübnan basını mahreçli haberler, Suriye’de devletlerin barışının “uzak bir ihtimal olduğu” savını destekliyor.

The post Suriye Ulusal Diyalog Kongresi Soçi’de Başladı appeared first on Meydan Gazetesi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Kürtlerin 29-30 Ocak’ta Soçi’de gerçekleşecek Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nde olacağını söyledi. Zaharova, Efrin saldırısının da zirvenin ana gündemleri arasında yer alacağını ifade etti. Sputnik’in ‘Rossiya 1’ televizyonuna dayandırdığı habere göre, Kürtlerin kongreye katılıp katılmayacağı yönündeki soruyu yanıtlayan Zaharova “Katılacaklar” yanıtını verdiği belirtildi.

The post Rusya: “Kürt Delegasyonu Soçi’de Yer Alacak” appeared first on Meydan Gazetesi.

Suriye Savaşı’nda IŞİD’in neredeyse yenilgiye uğraması ve diğer cihatçı çetelerin İdlib’te sıkışmasıyla ortaya çıkan manzara, savaşın sonlanmaya başladığı yorumlarına neden oluyor. Savaşın bittiğini söylemek için henüz erken olsa da cihatçı çeteler için yolun sonunun geldiğini söylemek mümkün. Geçtiğimiz Kasım ayı boyunca devletlerin hız verdiği diplomasi trafiği, savaş sonrası Suriye’de dizayn edilmek istenen siyasi haritaya hazırlık olarak değerlendirilmeli. Ay boyunca sırasıyla gerçekleştirilen ASEAN Zirvesi, Soçi, Riyad görüşmeleri ve Cenevre-8’de ana gündem maddesi, Suriye’de siyasi çözümdü.

11 Kasım’da Vietnam’da yapılan Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) zirvesinde Trump ve Putin’in verdiği uzlaşı fotoğrafı akıllara, Ortadoğu’da yüzyıl önce o dönemin küresel devletleri İngiltere ve Fransa’nın imzaladığı Sykes-Picot anlaşmasını getirdi. Zirve sonrası yapılan “siyasi çözüm” vurgulu açıklama, aynı zamanda Efrin ya da Rojava’nın herhangi bir bölgesini vurmak için bu devletlerden icazet bekleyen TC’ye yönelik de bir mesajdı.

ASEAN’da sergilenen bu “uzlaşı” tablosuna karşın Rusya ve ABD, farklı ittifak kamplarında, kendi ajandalarını uygulamayı sürdürdüler. 22 Kasım’da Soçi’de gerçekleştirilen üçlü zirveye Rusya dışında, ABD’nin bölgedeki -IŞİD bahaneli- varlık sebebi olan İran katıldı. Zirvenin bir diğer katılımcısı ise ABD’nin kağıt üzerinde “müttefiki” ancak şu sıralar birden fazla başlıkta gerilim yaşadığı TC idi. Soçi fotoğrafında yer almayan, ancak bir gün öncesinde aynı yerde Putin ile görüşen Esad, zirvenin “gölge” katılımcısı oldu. Soçi’de verilen bu “uzlaşı” görüntüsünün nasıl “pamuk ipliğine bağlı” olduğunu ise Esad’ın bu zamanlaması ilginç trafiği anlatıyor. Esasen kendi içinde, çeşitli nedenlerle öncelikleri ötelenmiş çeşitli sorunlar yaşayan Soçi ittifakı, TC açısından Rojava kazanımlarını yok etmek pahasına, dün yıkmak için her yolu denediği Esad ile “kapıları tekrar aralamak” anlamı taşıyordu. Dördüncü ayağı eksik, her an devrilmeye hazır bir sandalyeyi andıran Soçi’nin İran ayağında ise, bölgede kurduğu nüfuz alanlarını tahkim etmek adına, yaklaşık bir yıl önce “Şii yayılmacılığı” suçlamaları yönelten TC’ye kulaklar tıkanıyordu.

Fiili ateşkesin aynı ittifak tarafından devreye sokulduğu Astana görüşmelerinin “siyasi çözüm” yansıması olarak belirginleşen Soçi’de alınan en önemli karar, önümüzdeki aylarda toplanması öngörülen Suriye Halkları Kongresi oldu. Kongreye, Rojava Delegasyonu’nun katılmaması şerhini koyan TC’nin tavrı, Soçi’deki uzlaşıyı önümüzdeki süreçte çatırdatacak başlıklardan biri olabilir. Zira TC’nin Suriye’de “Kürtlere düşmanlık” başlığında belirginleşen politikasına karşın, ASEAN’da Rusya ve ABD’nin “Kuzey Suriye’de özerklik” üzerine uzlaştıkları biliniyor. Ocak ayında yapılacak Suriye Halkları Kongresi’ne dair (Rus İzvestiya Gazetesi’ne) konuşan diplomatik kaynaklar, TC’nin şerhine rağmen Kürtlerin katılımının sağlanacağını belirtti.

Soçi Zirvesi’nin ardından Putin tarafından gerçekleştirilen “savaş bitti” açıklamasının, siyasi çözümün devletler arası diplomasideki “meşru platformu” olarak görülen Cenevre’ye, savaştaki müttefiki Esad’ı galipler kontenjanından gönderme mesajı taşıdığı söylenebilir. “Görev başarıyla tamamlandı” sloganıyla hazırlandığı üç ay sonraki başkanlık seçimleri bağlamında Rusya iç politikasına gönderme olduğu da ortada. Benzer bir beklentinin -2019’daki seçimler düşünüldüğünde- Erdoğan tarafından da taşındığı, ancak iç ve dış politikada sıkışma yaşayan TC için aynı “başarının” söz konusu olmadığı belirtilmeli. Yine Rusya’nın asker çekme hamlesini de, hem siyasi çözüme atıf hem de ABD-TC dahil, Suriye’deki yabancı güçlere yönelik bir mesaj olarak okumak mümkün.

ABD ve Rusya bağlamında iki farklı ittifak kampından Soçi’nin muadili ise, aynı günlerde 22-24 Kasım’da yapılan Riyad Zirvesi oldu. Suudi Arabistan ve ABD’nin desteklediği “ılımlı” ve ılımlı olmayan cihatçı çetelerin bir araya geldiği Riyad, Soçi kadar kırılgan olmasa da, Körfez ittifakında Katar krizi nedeniyle yaşanan bölünmenin etkisi altındaydı. BM’nin temsilci göndererek “meşruluk” kattığı Riyad’ın, sonrasında gerçekleşecek Cenevre-8’e de yansıyan en önemli kararı ise, “Esad’sız Suriye” oldu. Nitekim bu karar sonrası, Cenevre-8 ilk gününde Suriye delegasyonunca boykot edildi. 28 Kasım-14 Aralık arası gerçekleşen Cenevre görüşmelerinden -diğer 7’sinde olduğu gibi- çıkan tek şey, bizzat BM’nin itiraf ettiği üzere, başarısızlıktı.

Cenevre-9’un yapılacağı söylenen Ocak ayında, savaşın “yeni yılına” girmiş olacağız. 2011’den beri devletlerin (Suriye’deki savaşta Cenevre, Astana, Soçi, Riyad diye zenginleşen) “çözüm adreslerine” kim bilir belki daha yenileri eklenecek. Ancak Suriye’de yeni olmayan şey, devletlerin değişen tehdit algısına paralel yeni çatışma olasılıkları ve gerilimler olacak.

Emrah Tekin

[email protected]

Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 42. sayısında yayınlanmıştır.

The post Ne Yaptıysanız Barışamadınız- Emrah Tekin appeared first on Meydan Gazetesi.

Soçi’de Aralık ayında gerçekleştirilmesi beklenen, çatışmaların -şimdilik- büyük oranda sonlandığı Suriye’ye savaş sonrası döneme hazırlık niteliği taşıyacağı söylenen  Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin Şubat ayına ertelendiği belirtildi. Rusya diplomatik kaynakları, ertelemenin nedenini, kongrenin hazırlıklarının sürmesi olarak açıkladı.

Rusya’nın bir süredir Suriye Savaşı’nın müzakereler yoluyla sonlandırılması için önerdiği Ulusal Diyalog Kongresi’ne PYD-Rojava delegasyonunun katılımı TC  devleti tarafından, itiraz şerhi konarak tartışma gündemi yapılmıştı. Geçtiğimiz hafta yine Soçi’de Rusya-TC-İran’ın katılımıyla düzenlenen üçlü zirvenin ardından ise Rusya, TC’nin PYD ile ilgili yaptığı itirazların, Suriye’de siyasi çözüm için önerilen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin toplanmasına engel teşkil etmeyeceğini açıklamıştı.

Öte yandan yarın yeni turu başlayacak olan Cenevre Görüşmeleri öncesi önemli bir gelişme yaşandığı duyuruldu. Reuters’in Suriye yönetimine yakınlığı ile bilinen El-Watan gazetesine dayandırdığı habere göre Suriye delegasyonu, yarınki görüşmelere gidişini erteledi. Erteleme nedeninin, geçtiğimiz günlerde Suudi Arabistan’ın Riyad kentinde toplanan, ABD-Suudi Arabistan destekli, BM’nin de temsilci gönderdiği, cihatçı çetelerin katılımıyla düzenlenen Riyad Yüksek Müzakere Heyeti toplantısında alınan “Esadsız geçiş” kararı olduğu değerlendiriliyor.

Yarın başlayacak Cenevre Görüşmeleri’nde, Suriye delegasyonu ve Riyad Yüksek Müzakere Heyeti, savaşın tarafları olarak ilk kez aynı masada buluşacaktı. Görüşmelere saatler kala yaşanan bu gelişme, son olarak geçen Eylül ayında 7. turu yapılan, ancak şimdiye dek hiçbir turundan savaşın bitimine dair somut bir sonuç çıkmayan Cenevre’yi bu turda da benzer bir çıkmazın beklediği işaretini veriyor.

The post Soçi’deki Suriye Ulusal Diyalog Kongresi Ertelendi, Cenevre Yine Çıkmazda appeared first on Meydan Gazetesi.

Dün Soçi’de Suriye Savaşı’nın geleceğinin gündemde olduğu ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı üçlü bir zirve gerçekleştirildi. Zirve sonunda basın karşısında Putin’in, Erdoğan’ın oturduğu sandalyeyi devirmesi, Soçi’den geriye, zihinlere en çok kazınan görüntü olarak kaldı. Putin’in bu hareketiyle, bir süre öncesine kadar Rusya-İran-Suriye blokunun karşısında, Batı-Körfez ittifakında yer almış olan Erdoğan’a “Kremlinolojik” bir mesaj mı vermek istediği sorusu akıllara geldi.

The post Putin Erdoğan’ın Koltuğunu Devirdi appeared first on Meydan Gazetesi.