Mart 1996 tarihi 1921 Kronstad Ayaklanmasinin 75. Yildonumunu
gosteriyor. Mart 1921'de, Kronstad askeri ussunun devrimci
denizcileri ve iscileri Rusya'daki Komunist hukumete karsi
protestolara basladilar. Bu trajik olay Komunist Parti'nin
(Bolseviklerin) isci-koylu Rus devriminin yerine tek-parti kurali ve
devlet kapitalizmini nasil gecirdigi acikca gostermektedir.
PETROGRAD GREVLERI
Ayaklanma, iscilerin kosullarini incelemek uzere Kronstad
delegasyonunun Petrograd'i ziyaretinin ertesinde oldu. subat sonunda
Petrograd iscileri zorlama [zorlayici] siddete (ing.
austerity) karsi ayaklandilar. Hukumet sikiyonetim ilani ve
kitlesel tutuklamalarla cevap verdi. Bu kosullara ragmen, Kronstad
delegasyonu iscilerin yuz yuze kaldigi baski ve acligi
saptayabilmisti. Iscilerin yeni bir Sovyet secimini (isci konseyleri
1917'de kurulmustu) talep ettiklerini duydular.
ONERGE
Delegasyonun raporunun okunmasi ve tartisilmasindan sonra, Petropavlovsk savas gemisi murettabati daha sonra "Petropavlovsk Onergesi" olarak anilacak olan onergenin lehinde oylamada bulundu (bu dokumaninin tamami icin asagiya bakiniz). Onerge daha sonra 16.000 Kronstad iscisi ve denizcisinin kitlesel katilimiyla, oybirligi ile kabul edildi. Talepler "Komunist" hukumete sunuldu.
Onergenin talepleri sunlari icermekteydi: yeni, serbest ve adil isci konseyleri secimleri; isciler, koyluler, anarsistler ve sosyalistler icin konusma [fikirlerini serbestce beyan etme] ozgurlugu; serbest sendika faaliyetleri; sol kanat siyasi tutuklularin serbest birakilmasi ve koylulerin topragi (ucretli isci calistirmadan) kontrol etme hakkinin taninmasi.
Diger bir deyisle Kronstad, isci konrolu ve ozgur sosyalizm
cagrisinda bulunuyordu. Bunlar Kronstad garnizonunun onemli bir rol
oynadigi 1917 Rus devriminin asil [orijinal] talepleriydi (Bolsevik
liderleriden birisi olan Leon Trocki Kizil Kronstad'i "devrimin
onuru ve sani" olarak aniyordu).
KARSI DEVRiMCi ?
Ama [buna] Komunist Parti ve hukumet, Kronstad'in karsi devrimcilerce kontrol edildigini soyleyerek cevap verdi. [Bahsedilen] taleplerin Rus devriminin kazanclarini yok edecegini soyluyorlardi. Komunistler, Kronstad denizci ve iscilerinin 1917'deki devrimciler olmadigini gostermeye calisiyorlardi. Her nasilsa Kronstad devrimcileri "bayagi koylulerle" (ing. coarse peasants) yer degistirmisti.
Komunist hukumet, ve bilhassa da Trocki, Kronstad
ayaklanmacilarinin teslim olmalarini talep ediyor, aksi takdirde
"keklik gibi vurulacaklarini" soyluyordu. Petrograd iscileri
ile kurulan baglantilari engellemek icin [Kronstad'i] askeri olarak
izole ettiler, ve iscilerin gida ve giyecek karnelerini vererek
Kronstad ile dayanisma gostermelerini engellemeye calistilar.
KATLIAM
Kronstad ayaklanmacilari, toplari sayesinde Petrograd'i tahrip edebilirlerdi, ama onlar kitlesel bir isci sinifi ayaklanmasi seklinde olacak bir yardimi beklediler -bir "ucuncu devrim". Fakat Kronstad'dakiler gibi devrimci goruslere sahip olan koyluler ve isciler uzunca bir suredir tutuklanmakta ve vurulmaktaydilar.
Mart'in baslarinda Komunist hukumet 50.000'e yakin bir askeri gucu
Kronstad'a gonderdi. Askerlerin Kronstad ayaklanmasinin tarafina
gecmelerini engellemek amaciyla, birliklere 3.000 Komunist kadro
eslik etmekteydi. 8 gunluk bir carpismadan sonra Kronstad dustu, ve
bunu kitlesel tutuklamalar ve idamlar takip etti.
YUKARIDAN SOSYALIZM
Kronstad'daki tehlikenin ne oldugunu anlamamiz onemli. Ayaklanmaya [karsi one surulen] Komunist iftiralarin hic birisinin herhangi bir maddi temeli yoktur. Petropavlovsk denizcilerinin en az % 91'i ve Baltik filosunun ise en az % 75'i Ekim 1917 Rus Devrimi'nden once gorevlendirilmislerdir (01). Kronstad'i karsi devrimcilerin kontrol ettigine dair hicbir kanit yok.
Kronstad'in gercek tehditi siyasi idi. "Komunistler", sosyalizmin Devlet araciligi ile "devrimci parti" tarafindan yukaridan getirilmesi gerektigine inaniyorlardi. Asagidan isci kontrolune dair herhangi bir dusunceleri bulunmamaktaydi. Onlarin bu fikirleri dogrudan dogruya tek parti Devletine ve yeni sinif sistemine (Devlet kapitalizmi) yol acti.
"Komunistler", Devlet'in iktidari kucuk bir elit zumrenin elinde yogunlastiran otoriter bir yapi oldugunu anlayamadilar. [Devlet] sosyalizmi gerceklestiremez -sadece yeni patron ve yonetici gruplarinin ortaya cikmasina neden olur. Ve yine, onlarin "devrimci onderlik" fikri otoriter ve isci demokrasisini yikici [niteliktedir].
Trocki'ye gore sosyalizm "emek gucununun dagitimini
merkezilestiren ... otoriter liderligi, ... bir isciyi nerede ihtiyac
duyulursa oraya gonderme hakkina sahip bir [kendine gore] isci
Devletini " icerir (02). [Trocki], "iscilerin
Parti'nin ustunde kendi temsilcilerini secme hakkini [isteyenleri],
yani (diktatorlugun, isci demokrasisinin gecici ruh hali ile
catistigi zamanlarda dahi) Partinin diktatorlugunu teyit etme hakkina
karsi cikmak isteyenleri" (03) suclamaktadir.
ASAGIDAN DEVLETSIZ SOSYALIZM
Kronstad iscileri ve denizcileri bu fikirlere karsi ciktilar. Onlar kitlesel eylem yolu ile siradan insanlar tarafindan baskici otoritenin yikildigi; ve devlet tarafindan degil, demokratik isci orgutleri araciligi ile kontrol edilen bir toplumun kuruldugu bir sosyalizm gorusune sahiptiler. iste bu nedenle Kronstad ayaklanmasi bastirildi. Biz Anarsist-Sendikalistler Kronstad'in devrimci anti-otoriter geleneginin gururla yanindayiz. Devrimcilerin rolu kitlelere "oncu" olmak degil, onlari kendi adlarina [kendileri icin] gucu ele gecirmekte orgutlemektir.
Kronstad'i Hatirla!
Notlar
01. I. Geltzer, Kronstad 1917-21, s. 207.
02. L. Trocki, Terrorisme et Comunisme (Paris 1963), s. 215.
03. L. Trocki, Sochinenyia (Moskova 1925), s. 89, s. 136.
PETROPAVLOVSK ONERGESI ("Kronstad 1921" makalesine bakiniz)
"Petrograd'daki durumu incelemek uzere gemi murettebatinin genel toplantisi sonucunda gonderilen temsilcilerin [hazirladigi] raporunu dinledikten sonra, sunlari talep ediyoruz;
1. Mevcut sovyetlerin isci ve koylulerin iradesini yansitmadigi gerceginden hareketle, tum isci ve koylulere yonelik propagandanin serbestce olacagi, gizli oylama ile yapilacak olan yeni bir secimin derhal duzenlenmesini.
2. Isci ve koylulere, anarsist ve sol sosyalist partilere konusma [propaganda yapma] ve basin ozgurlugunun taninmasini.
3. Sendikalar ve koylu orgutlerinin toplanma [orgutlenme] ozgurlugunun guvence altina alinmasini.
4. 10 mart 1921'den daha gec olmamak uzere, Petrograd, Kronstad ve Petrograd eyaletinin denizcileri, kizil ordu askerleri ve iscilerini [kapsayan], parti disi [parti kontrolu disinda olan] bir konferansin duzenlenmesini.
5. Sosyalist partilerden [olan] tum siyasi tutuklularin, ve yine isci ve koylu hareketleri ile iliskili olarak tutuklanan isci, koylu, asker ve denizcilerin serbest birakilmasini.
6. Hapishanelerde ve toplama kamplarindaki tutuklularin [hukuki] durumlarini yeniden degerlendirecek bir komisyonun secilmesini.
7. Tum siyasi seksiyonlar lagvedilmelidir, cunku hicbir partiye kendi fikirlerinin propagandasini yapmakta ozel ayricaliklar taninmamali ve bu gibi amaclara yonelik olarak devletten mali destek saglanmamalidir. Bunun yerine, yerel olarak secilen ve devletce finanse edilen kulturel ve egitsel komisyonlarin kurulmasini.
8. Tum yol blokaj mufrezelerinin dagitilmasini.
9. Sagliga zararli iskollarinda calisanlar haric olmak uzere, tum calisan insanlarin tayinlarinin [karne ile verilen gida, yiyecek vb. miktari] esitlenmesini.
10. Ordunun tum birimlerindeki komunist mufrezelerin, ve yine fabrikalarda ve isyerlerinde gorevlendirilen komunist muhafizlarin lagvedilmesini. Eger bu tip muhafiz birlikleri gerekirse, bunlar orduda askerler tarafindan; ve fabrika ve isyerlerinde ise iscilerin istekleri dogrultusunda secilmelidirler.
11. Kendi gecimlerini saglamak, yani ucretli emek calistirmamalari kosulu ile; koylulere toprak ve hayvanlar uzerinde tam isle[t]me hakkinin [serbestliginin] taninmasi.
12. Tum ordu birimlerindeki ve askeri okullardaki yoldaslarimizin onergemizi onaylamasi cagrisinin yapilmasini.
13. Basinin onergemizi yaygin bir sekilde halka duyurmasini.
14. Seyyar [isci] denetim burolarinin olusturulmasini.
15. Kendi emegini kullanan zanaatkar uretimine izin verilmesini."
Pertichenko, Donanma Toplantisi Baskani
Perepelkin, Sekreter.
Ceviri: Anarsist BakisBu makalenin ingilizcesi African Anarchism sayfasinda yer almaktadir: "Kronstadt 1921: Third Revolution"