Uzunca bir süredir, kamu spotu adı altında “halkı bilinçlendirmek” gayesiyle hazırlanmış kısa ilmler sıkça yayımlanıyor televizyonlarda. Kimi zaman yayın aralarında yayımlanan kısa ilmlerle kimi zaman da yayın esnasında ekrana yerleştirilen bilgi, diyalog ve metinlerle kendini gösteren kamu spotları, “kamu hizmeti duyuruları”nı sıkça gündeme taşıyor. Devletin emniyetiyle, bakanlıklarıyla işbirliği içerisinde yaptığı kamu spotlarından başka; çeşitli dernek, vakıf ve sivil toplum kuruluşları da sıkça kullanır oldu bu propaganda aracını.
Devletin ve STK’ların çeşitli konularda “halkı bilgilendirmek, eğitmek, bilinçlendirmek amacıyla” hazırladığı kamu spotlarının asıl amacı ise çok daha görünmez bir biçimde işleniyor izleyicilere. Sigara ve alkol tüketiminden kaçak mallara, hırsızlıktan bilişim suçlarına, hayvan haklarından “çevreyi korumaya” dair birçok noktadan yola çıkarak söylem üreten kamu spotlarıyla iktidar, farklı alanlar üzerinden kendi söylemini gündemleştiriyor.
Hazırladığı kamu spotunda “Sokaklar çocukları çalmadan onlara sahip çıkın” diyen devletin Emniyet Genel Müdürlüğü, hayatlarını çaldığı TMK (Terörle Mücadele Kanunu) Mağduru Çocukları görmezden gelirken, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı hazırladığı kamu spotunda “Kimsenin kaybolmasına izin vermeyiz, çünkü biz büyük bir aileyiz.” diyor. Aynı devlet yıllar boyunca işkencede, gözaltında kaybettiklerinin hesabını vermiyor. Bir başka kamu spotunda İŞKUR ile “herkesin kendi geleceğini şekillendirmesine imkân tanıyan” devlet, haksız işten çıkarmalarla, güvencesiz çalışma koşullarıyla, iş cinayetleriyle, taşeronlaştırmayla geleceksizliğin kendisi oluyor. Bizi günde bilmem kaç dakika yürümeye, koşmaya, hareket etmeye çağıran obeziteyle savaş gönüllüleri, açlık sınırının 935 Lira, yoksulluk sınırının 3 bin 48 Lira olduğu bir yerde, 739 Lira asgari ücretle geçinmeye çalışan insanların sağlıklı beslenememelerinin hesabını veremiyor. “En güzel anlarınızı silahla yok etmeyin” öğüdüyle bireysel silahlanmanın önüne geçmeyi amaçlayan devlet, milli savunma sektörüne yaptığı harcamaları açıklayamıyor bile.
Vatandaşının daha sorumluluklu, sigara içmeyen, silah kullanmayan, güvenceli işe sahip biri olmasının propagandasını yapan devlet; yarattığı toplumsal adaletsizliklerden, sürmekte olan savaşlardan, bireyi baskılayan ekonomik ve sosyal politikalarından bihaber kamu spotlarını yayınlıyor. Yayınladığı kamu spotlarıyla var olmayan adaletli bir dünyanın huzurlu vatandaşları yanılsamasını vadediyor, bu kamu spotlarıyla kendi iktidarını güler yüzlü bir şekilde içselleştirtmeye çalışıyor.
İktidarın kendini sürekli ve yeniden var etmesinde gündelik yaşamı etkileyen bir propaganda aracı haline gelen kamu spotları, televizyon izleme oranlarının en yüksek olduğu saatlerde sıkça yayınlanıyor. Devlet, bireyleri homojenleştirip hayatlarını “iyi vatandaş”a göre şekillendirerek bu siyasal propaganda aracının hasadını gündelik hayatta toplamaya çalışıyor.
Merve Arkun
Meydan Gazetesi Sayı 3, Eylül 2012