Emir kulu, ”kendisine emredilen işi yapmak zorunda olan kimse” olarak tanımlansa da, işini yaparken hiç de “zorundaymış” gibi davranmayan kimseler için kullanılan bir deyimdir. Bunlar, her yeri gaza boğabilir, hamile kadınları coplayabilir, mont çalan bir çocuğu ensesinden vurabilir ve köy yakabilir. Cezai ehliyetleri yoktur, o yüzden pek ceza almazlar. Bu emir kulları, iradelerini üstlerine devreden astlar olarak, verilen emirleri harfiyen yerine getirmek için programlanırlar.
Son yıllarda yapay zeka ve robot teknolojileri konusunda “önemli” adımlar atılıyor. Savaş robotları, hizmetçi robotlar, dansçı robotlar derken, insanların yapay zekaya sahip sayborglarla dünyayı paylaşacağı fikri günden güne daha da inandırıcı hale gelmeye başlıyor.
Geçtiğimiz günlerde sosyal medyaya düşen bir haber ise yukarıda bahsettiğimiz nitelikleri destekler nitelikte. Habere göre Çin devleti toplumun “güvenliğini sağlamak için” robot polisleri devreye sokmuş.
Zhengzhou Tren İstasyonu’nda devriye görevine başlayan robot polisler. “E Patrol Robot Sheriff” ismi verilen polis robotlar, klasik bir devriye polisinin görevlerini yerine getiriyor ve hava sıcaklığını ölçerek, yangın tehlikesi gibi durumlarda da uyarı alarmı verebiliyor. Aynı zamanda insan beynini, gözlerini ve kulaklarını taklit etmesini sağlayabilecek teknolojiye de sahip.
Bir diğer robot polis ise “Anbot”, 1.5 metre boyunda ve 78 kg ağırlığında, dahili batarya vasıtasıyla 8 saat görev yapabildiği gibi, saatte 18 km hıza ulaşabiliyor. “İsyan ve terörizm gibi tehditlere karşı “savunma” amacıyla hazırlanan polis robotu Anbot”, elektronik şok cihazı gibi aletlerle donatılmış.
Her iki robot da uzaktan kontrol edilip, kumanda edilebiliyor.
Burada ilginç bir şey var. Normal şartlar altında bir insanın yerine, o işi yapmak için üretilmiş robotlar, hem o insana nazaran daha üstün niteliklerle donatılırlar hem de insanın yaşadığı duygusal, psikolojik ve sosyal sıkıntılardan dolayı açığa çıkan “sorunlara” neden olmazlar. Robotlar hastalanmazlar, grev yapmazlar, moralleri bozulmaz, kendilerine ve hayata yabancılaşmazlar, sadece programlandıkları gibi davranırlar yani emirleri getirirler.
Bütün bu özellikleri bir arada düşündüğümüzde ister istemez insanın aklına şu geliyor. Her ne kadar kesinlikle onaylamıyor olsak da kapitalistlerin ve devletlerin kendi mantıkları içinde işçiler yerine robot işçileri; mühendisler yerine yapay zekaları kullanması anlaşılabilir. Fakat yukarıda adını andığımız robotların hangi özellikleriyle bugünkü “emir kulları”ndan üstün geldiğini anlamak güç.
Emir kulları,”... simit satmak” gibi çok daha onurlu işler varken, tıpkı yukarıdaki robotlar gibi sadece kendilerine söyleneni yaparlar. Üniformanın içine alelade bir insan olarak girenler, zamanla akıl, vicdan ve bakış açısı gibi şeyleri şeyleri unutup, emir kullarına dönüşürler.
Dolayısıyla burada bir yenilikten ya da o çok ünlü deyişle bir “ilerleme”den bahsedemeyeceğimiz için bir üniformadan metal bir deriye geçiş olarak yorumlayabileceğimiz bu hamlenin, teknoloji uzmanları için bir başarısızlık olduğunu söyleyebiliriz.
Mercan Doğan
Meydan Gazetesi Sayı 37, Mart 2017