İsmini bulunduğu yerden alan Jönköping Kültürevi, 1982 yılında İsviçre’nin Jönköping bölgesinde çalışmalarına başladı. Tiyatro, konser, stand-up vb. gösteriler için farklı boyutlarda birkaç sahne, on adet prova odası, bir kayıt stüdyosu; sergi, film gösterimi, panel vb. etkinlikler içinse beş adet açık atölye, dans okulu, sinema, konferans salonu ve gönüllülük temelinde işletilen bir kafeyi içinde barındıran 2500 metrekarelik bir alana yayılmış devasa bir kültür merkezi burası. Günlük planlanan bir etkinlik takvimine sahip olsa da spontane gelişen aktivitelere de açık bir mekân olduğu için gün içerisinde birçok farklı etkinliğe katılmak mümkün.
Jönköping Kültürevi’nin direnişlerle dolu bir ortaya çıkış öyküsü var. 1982’nin Nisan ayında 200 kadar öğrenci Jönköping’in merkezindeki Kyrkogatan itfaiye binasını işgal ederler. Sonrasında 1969’da yine bir Kültür merkezi kurmak için başka bir devlet binası işgal edilir. İşgallerin hemen hepsi polis şiddetiyle bastırılmaya çalışılsa da ısrarlı bir mücadelenin sonucunda kazanılmış bir yerdir Jönköping. Evin bütün bileşenleri kendi karar alma mekanizmalarına sahip. Kafenin inisiyatifi ise yoğunluklu olarak anarşist “Sendikalist Gençlik” (SUF) örgütlenmesi tarafından organize ediliyor.
80’li yılların sonunda özellikle alternatif mekânların parmakla sayıldığı zamanlarda Jönköping Kültürevi, farklı konularda ve alanlarda gerçekleştirilen etkinlikler için merkez haline gelmeye başlamış. Öyle ki bu etkinlikler belediyeleri kültürel faaliyetler için alan açmaya zorlamış (zira anarşist bir kültür merkezinin bu işleve sahip olması devleti rahatsız etmesi için yeterli bir sebep) ama Jönköping’in etkisi her geçen yıl artmaya devam etmiş.
Jönköping’in gönüllülerinden Mikael şöyle diyor. “İsveç’te her şey, her zaman makul görülebilir ancak biraz şiddet vasıtasıyla…”. İsveç’te ırkçı grupların ve politikacıların bulunduğu bir bölgede konumlanan Jönköping onca yılın ardından hala baskı altında. Ülkedeki diğer kolektifler gibi yılın belli zamanlarında ırkçı grupların saldırılarına uğramasına ve kapattırılmaya çalışılmasına rağmen çalışmalarına ara vermeden devam ediyor.
Bu yıl 35. yılını deviren Jönköping Kültürevi, dayanışma içinde olduğu Gothenburg’daki Syndikalistisk Forum, Stockholm’deki Kapsylen/Kafe44 ve Cyklopen ile birlikte İsveç’teki özyönetimli kolektif/kooperatiflere en önemli örneklerini oluşturuyor.
Atölyesinde üretilen ürünlerin ve dünyanın farklı yerlerinden anarşist yayınların sergilendiği sanal marketine ise https://bokcafet.se/ adresinden erişilebilir. Kültürevinin ofisi haftanın her günü saat 12:00 ile 16:00 arasında açıkken diğer bölümlerine farklı saatlerde uğramak mümkün.
Meydan Gazetesi Sayı 38, Nisan 2017