Meslek hastalıklarına ayırdığımız yazı dizimizin bu bölümünde, ellerini bir işte çalışırken çok fazla kullanan bütün işçilerde karşılaşılan bir hastalığı, Karpal Tünel Sendromu’nu ele alacağız.
Karpal Tünel Sendromu çok sık rastlanan bir meslek hastalığıdır. Bu hastalığa maruz kalan bir işçinin eli işlevselliğini kaybeder; günlük işlerini yapamaz hale gelir, geceleri ağrıdan uyuyamaz. Erkeklere oranla kadınların bu hastalığa yakalanmasının 3 kat daha fazla olması dikkat çekicidir.
Karpal Tünel Sendromu Nedenleri ve Belirtileri
“Geceleri ağrıyla uyanıyorum. Sabah uyandığımda ellerim uyuşuk ve güçsüz oluyor. Bir bardağı bile tutamıyorum.” Bu sözler tüm gün evin işleriyle uğraşan bir kadından duyma ihtimalimizin çok fazla olduğu sözlerdir. Çünkü sabahın erken saatlerinde uyanıp kahvaltı hazırlamakla başlayan gün -neredeyse gece yarısına kadar- evin, çocukların, eşin işlerini yaparak geçer. “Bütün gün evdeydin zaten, ne yaptın ki?” denilen bir kadın “bütün gün” neler yapar acaba?
Çamaşırlar yıkanır, daha ütülemesi bitmeden bir o kadar çamaşır daha birikir. Her gün üç öğün yemek hazırlanır, yetmez bir o kadar da bulaşık yıkanır. Her gün yerler temizlenir, dönüp bakıldığında sanki hiç temizlenmemiş gibidir; tekrar kirlenmiştir.
Yani ne işlerin sonu gelir, ne de bu adaletsiz döngünün. Tüm bu işler kadınların ellerini ve kollarını kapasitesinden fazla kullanmasına ve sonuç olarak yorulup yıpranmasına yol açar. Bu işleri herhangi bir ağrı duymadan yapan kadınlar, zamanla temizlik bezlerini sıkamaz, çitileyemez, çaydanlık taşıyamaz, kavanoz kapaklarını açamaz hale gelir; temizlik yaparken dirseklere aşırı yük biner.
Vücut, ellerin sürekli çalışmasından kaynaklanan bu aksamayı tolere edebilmek ve elleri daha dayanıklı hale getirmek için bağ dokularını sertleştirir. Sertleşen bu bağ dokuları bir siniri çevreliyorsa onu sıkıştırır. Sinir sıkışması olarak da adlandırılan bu durum yaygın olarak el bileklerinde görülür.
El bileğinde, 9 tendon ve el bileğine girip parmaklara dağılan median sinirin geçtiği, “karpal tünel” olarak isimlendirilen bir boşluk vardır. Tendonlar parmakların hareketini sağlarken median sinir parmakların (baş, işaret, orta ve yüzük) hissetmesini ve bazı hareketleri yapmasını sağlar.
Bu tünel içerisindeki basıncın artması ve sinire baskı yapmasıyla Karpal Tünel Sendromu meydana gelir. Tünel içerisindeki basınç sinirin çalışmasını engelleyecek düzeyde artınca -özellikle sabahları- elde uyuşma, ağrı ve karıncalanma ortaya çıkar. Genellikle günün ilerleyen saatlerinde etkileri kaybolduğu için hasta durumu önemsemez ve hekime başvurmaz. Zaten yemek, temizlik, bulaşık, çamaşır derken tüm gününü çalışarak geçiren bir kadının, kendine ayıracak pek zamanı da olmaz.
Uyuşma, ağrı ve karıncalanmanın yanı sıra ellerde şişlik hissi de olabilir. Ağrı ve uyuşmanın geceleri artması tipiktir. İlerleyen dönemlerde şikayetler şiddetlenir, hastalar ağrıdan dolayı uykularından uyanır hale gelirler. Ağrı genellikle eldedir, zaman içerisinde ön kol, kol ve omuza yayılır. Daha da ilerlediğinde ise belirgin güç kaybı görülür. Yıllarca bu rahatsızlıklarla yaşayan kadınlar, hekime başvurduklarında durumlarını “İğne dahi tutamıyorum.” diyerek anlatır.
Karpal Tünel Sendromu Tanı ve Tedavisi
Karpal Tünel Sendromu’nun tanısı, görülen bu belirtilerin ardından Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nde muayene ve EMG (elektromiyografi) tetkiki ile konur. Doktor gerek görürse ek patolojiler için el bileği MR'ı çekilebilir.
İleri seviye olmayan hastalıkta konservatif tedavi uygulanır. Konservatif tedavi; ilaç tedavisi, gece kullanılan el-bilek ateli, karpal tünel içerisine kortizon enjeksiyonu ve fizik tedavi gibi tedavi yöntemleridir.
Hastalığın ağır seviyelerinde veya konservatif tedavi yöntemine cevap vermeyen durumlarda cerrahi yönteme başvurulmaktadır. Cerrahi tedavide lokal anestezi yöntemiyle, el bileğinden 2-3 santimlik bir kesi yapılarak sinir sıkışması giderilir. Kişi hastanede kalmaz ve 2-3 gün içerisinde elini kullanabilir duruma gelir.
Bütün bu tıbbi tedavi yöntemlerinin dışında bir yöntem daha var. Başta içimiz pek rahat etmeyebilir ama en etkili yöntemdir: “Temizliği falan boşver, nasıl olsa yine kirlenecek.”
Aylin Sal
Meydan Gazetesi Sayı 44, Mart 2018