Liberter Komunistlerin Orgutsel Platformu

 Tarihsel Sunus


Nester Makhno ve Piotr Arshinov, Paris'te surgunde bulunan diger Rus ve Ukraynali anarsistlerle birlikte, 1925 yilinda Dielo Trouda adli mukemmel bir aylik dergi yayinlamaya basladilar. Bu, son derece nitelikli bir teorik anarsist-komunist yayindi. Boyle bir dergi cikarmayi yillar once, daha Moskova'daki Butirky hapishanesinde bulunduklari gunlerde tasarlamislardi. Bu tasari simdi yasama geciriliyordu. Makhno, uc yillik yayin donemi boyunca, derginin hemen her saysina bir makale yazdi. Rusya'dan kisa bir sure once kacan ve yazdigi Kronstadt Komunu adli kitapcikla Bolsevizmin maskesini dusuren Ida Mett, gruba 1926 yilinda katildi. Ayni yil, Orgutsel Platform adli metin yayinlandi.

"Platform"un yayinlanisi, uluslararasi anarsist hareket icinde yer alan pek cok anarsist tarafindan ofkeyle ve saldirgan bir tutumla karsilandi. Ilk saldiri, kendisi de o siralar Fransa'da bulunan ve Sebastian Faure ile birlikte anarsist-komunizm, anarko-sendikalizm ve bireyci anarsizmin karmakarisikligini hakli gostermeye calisan "Synthesis" adli dergiyi kuran Rus anarsisti Voline'den geldi. Voline, Molly Steirner, Fleshin ve digerleriyle birlikte "Platform"a karsi kaleme aldigi yazida sunu soyluyordu: "Anarsizmin yalnizca siniflarin bir teorisi oldugunu ileri surmek, onu tek bir bakis acisina indirgemek demektir."

Girisiminden vazgecmeyen Dielo Trouda grubu, 5 Subat 1927'de, anarsistlere yonelik olarak bir 'uluslararasi konferans' cagrisinda bulundu; buna gore, ayni ayin 12'sinde bir hazirlik toplantisi yapilacakti. Bu toplantiya, Dielo Trouda grubu uyeleri disinda, Fransiz Anarsist Gencligi Odeon'un delegesi, herhangi bir grubu temsilen degil kendi adina toplantiya gelen Bulgar Pavel, Polonyali anarsist grubun delegesi Ranko, aralarinda Orobon Fernandez, Carbo ve Gibanel'in de bulundugu bir grup Ispanyol militan, Itlayan Ugo Fedeli, Cinli Chen, Fransiz Dauphlin-Meunier katildi -bu sonuncular toplantiya herhangi bir grubu temsilen degil, kisisel olarak katiliyorlardi. Bu ilk toplanti, Paris'teki cafe'lerden birinin arkasindaki kucuk bir salonda gerceklesti.

Toplantida, Makhno, Chen ve Ranko'dan olusan gecici bir komisyon olusturuldu. Hazirlanan bir bildirge, 22 Subatta tum anarsist gruplara gonderildi. Bildirgenin cagrida bulundugu uluslararasi konferans, 20 Nisan 1927'de, Paris yakinlarindaki Hay-les-Roses'de, Les Roses sinemasinda toplandi.

Konferansa, ilk toplantiya katilmis olanlarin yanisira, "Platform"u destekleyen Italyan delege Bifolchi, "Pensiero e Volonta" adli dergiyi temsilen Italya'dan gelen ve Luigi Fabbri, Camillo Berneri ve Ugo Fedeli'den olusan bir Italyan delegasyon da katildi. Bu kez, Fransizlari temsil eden iki delegasyon vardi: "Platform"u destekleyen Odeon ile Severin Ferandel delegasyonu.

Asagidaki ilkelerin benimsenmesini oneren bir taslak metin hazirlandi:

1. Sinif mucadelesinin anarsist dusuncenin en onemli gorunumu olarak kabul edilmesi;

2. Anarsist-Komunizmin hareketin temeli olarak kabul edilmesi;

3. Sendikalizmin temel mucadele yontemi olarak kabul edilmesi;

4. Ideolojik-taktik birlik ve kolektif sorumluluk ilkesi temelinde bir Anarsistler Genel Birligi'ne gereksinim duyuldugunun kabul edilmesi;

5. Toplumsal devrimi gerceklestirmek icin yapici bir programa gereksinim oldugu teznin kabul edilmesi.

Uzun tartismalarin ardindan, ilk metin uzerinde kimi degisikliklerin yapilmasi kararlastirildi. Ne var ki, bunu gerceklestirme firsati bulamadilar: Polis toplantiyi basti ve tum katilimcilar tutuklandi. Makhno sinirdisi edilme tehlikesiyle yuz yuze kaldi; ancak, Fransiz anarsistlerinin onculugundeki bir kampanya sayesinde bu girisim durduruldu. Fakat, "Uluslararasi Devrimci Anarsist-Komunistler Federasyonu"nun kurulmasi onerisi, herhangi bir sonuca vardirilamadan suya dustu. Konferansa katilanlardan bazilari, daha onceki metne yeni eklemeler yapilmasini reddettiler.

"Platform"a yonelik diger saldirilar Fabbri, Berneri, anarsist tarihci Max Nettlaau ve tanimis Itlayan anarsisti Malatesta'dan geldi. Dielo Trouda grubu, bu elestirilere, "Anarsizmi Karisikliga Itenlere Yanit" baslikli bir yaziyla karsilik verdi; bunun ardindan, Arshinov, 1929'da "Platform"da soz konusu elestirilere iliskin bir yazi yazdi. "Platform"a yonelik saldirgan elestirlere cok icerlemis olan Arshinov, 1933'de SSCB'ye geri dondu. 'Anarsizmi Rusya'da yeniden insa etmeye girismek' sucuyla olum cezasina carptirildi ve Stalin'in giristigi tasfiye hareketi sirasinda 1937'de idam edildi.

"Platform", kendisini uluslararasi duzeyde orgutleme konusunda basarisiz kaldi; fakat, cesitli anarsist hareketler uzerinde etkili oldu. Fransa'da, anarsistlerin durumu bir dizi ayriliklar ve birlesmeler tarafindan belirleniyordu; 'Platformistler' kimi zaman ana anarsist orgutu kontrol ediyor, kimi zaman ise orgutten ayrilarak kendi gruplarini kurmaya zorlaniyorlardi. Italya'da, "Platform" yandasi anarsistler Unione Anarco Comunista Italiana adinda kisa bir sure sonra cokecek kucuk bir orgut kurdular. Bulgaristan'da, orgutlenme konusu uzerine yurutulen tartismalar, 'liberter komunizmin ilke ve taktiklerini esas alan, kalici ve yapilandirilmis ozgul bir anarsist orgutu hedefleyen somut bir platform' uzerinde yukselecek Bulgaristan Anarsist-Komunist Federasyonu (BAKF)'nun kurulmasina yol acti. Ne var ki, keskin [hard-line] 'Platformistler'yeni kurulan bu orgutu tanimayi reddettiler ve kendi yayin organlari olan "Prouboujdane" adli haftalik gazetede soz konusu federasyonu sert bicimde elestirdiler. Federasyon bundan kisa bir sure sonra coktu.

Benzer sekilde, Polonya'da, Polonya Anarsist Federasyonu (PAF), kapitalizmin ve devletin sinif mucadelesi ve toplumsal devrim yoluyla yikilmasi, isci ve koylu konseyleri temelinde yeni bir toplumun insasi ilkesi ile, teorik birlige dayanan ozgul bir orgutun kurulmasi ilkelerini kabul etti; ancak, Federasyon, otoriter egilimlere sahip oldugunu ileri surdugu "Platform"u benimsemeyi reddetti. Ispanya'da, Juan Gomez Casas'in Anarsist Orgut: F.A.I.'nin Tarihi adli kitabinda soyledigi gibi, 'Ispanyol anarsizmi, Komunist Enternasyonal'in Ispanya'ya girmesinden sonra sahip oldugu gucu nasil muhafaza edecegi ve nasil artiracagi sorusuyla mesguldu'. O tarihlerde Ispanyol anarsistlerinin yalitilmisliktan kurtulmak ya da Bolseviklerle rekabet etmek gibi sorunlari yoktu. Bolsevikler Ispanya'da hala kucuk bir grup durumundaydilar. "Platform" Ispanyol anarsist hareketini hemen hic etkilemedi. 1927 yilinda anarsist orgut Federacion Anarquista Iberica kuruldugu zaman, "Platform", orgutun gundeminde yer aliyor olmasina karsin, metin henuz Ispanyolcaya cevrilmemis oldugu icin tartisilamadi. O gunlerde Fransa'da Ispanyolca Konusan Anarsistler Grubu Genel Sekreteri olan J. Manuel Molinas, daha sonralari Casas'a yazmis oldugu mektupta sunlari soyluyordu: "Arshinov ve diger Rus anarsistlerin platformu, Ispanya'daki hareket ya da ulke disindaki Ispanyollar uzerinde cok kucuk bir etki yaratti. . . "Platform", Rus Devrimi'nin isigi altinda uluslararasi anarsist hareketi yenilemeye, ona daha guclu bir nitelik ve yetenek kazandirmaya yonelik bir girisimdi. Bugun, yasadigimiz kendi deneyimlerimizin ardindan, onlarin bu cabasinin yeterince degerlendirilmemis oldugunu dusunuyorum."

Ikinci Dunya Savasi anarsist orgutlerin gelisimini sekteye ugratti; fakat, Fransa'da Federation Comuniste Libertaire [Liberter Komunist Federasyon] ve 1950'lerin basinda Italya'da Gruppi Anarchici di Azione Proletaria adli anarsist grubun kurulmasiyla birlikte, "Platform" uzerine yapilan tartismalar yeniden canlandi. Bu iki orgut de "Platform"u kenidlerine yonelik bir referans olarak kullaniyordu (ayrica surgundeki Ispanyollarin kurdugu Federacion Communista Libertaria [Liberter Komunist Federsyon] adli kucuk bir orgut de vardi). Bunlari, 60'li yillarin sonlari ile 70'lerin baslarinda kurulan bir dizi orgut takip etti -Ingiltere'deki Organisation of Revolutionary Anarchists [Devrimci Anarsistler Orgutu] ile Fransa'daki Organisation Revolutionnaire Anarchiste [Devrimci Anarsist Orgut] bunlardan bazilari.

"Platform", hala, sinif mucadelesini esas alan, daha etkili olmanin ve icinde bulunulan siyasal yaltilmisligin, durgunluk ve karisikligin ustesinden gelmenin yolunu arayan anarsistler icin degerli bir tarihsel basvuru kaynagi niteligi tasiyor.

Nick Heath, 1989


Sunus


About Anarchism in Turkey: Turkiye'de Anarsizm

Texts in Turkish: Turkce metinler