İşçi-Patron Kavgasının Anarşist Kökeni, 1 Mayıs 1886
Dünya çapında bir dayanışma günü olarak kutlanan 1 Mayıs’ın kökeni, anarşist mücadeleyle yakından ilişkilidir. Ezilenlerin, efendilere karşı mücadelelerinin hatırlandığı 1 Mayıs’a anlamını veren 1886 yılının 1 Mayıs’ında işçileri örgütleyen dört anarşist işçinin idam edilmesi olayıdır.
1880’lerde ABD’de sendika hareketi içinde etkili olan anarşistler, sendikalar içinde doğrudan eylemi benimseyerek, günde sekiz saat iş talebini grevlere dönüştürdüler. Doğrudan eylem ve dayanışmayla işçileri örgütleyen anarşist işçiler, mücadele edilen talepleri toplumsal devrim ve özgür bir toplumun yaratılmasıyla sona erdirilmesi gereken bir süreç olarak gördüler.
Chicago’da 400.000 işçi 1Mayıs’ta greve gitti. 3 Mayıs 1886’da polis McCormick Harvester
Makina Şirketi’ndeki grevcilere ateş açıp, grevci işçilerden birkaçını öldürdü. Bu durumu ifşa etmek üzere anarşist işçiler, herkesi Haymarket Meydanı’na çağırdılar. Meydanda toplanan işçilerin üstüne ateş açan polislerin arasında bir bomba fırlatıldı. O gün polislerin kaç tane işçiyi öldürdüğü ve yaraladığı bilgisine asla ulaşılamadı.
Anarşistlerin etkili olduğu sendika büroları, basım evleri, toplantı salonları ve evler polis tarafından basıldı. İşçi sınıfının yoğun olduğu bu alanlara yapılan baskınlarla örgütlü mücadele yıpratılmaya çalışıldı.
Haymarket’te yaşananlardan dolayı sekiz anarşist cinayet suçu ile mahkeme önüne çıkarıldı. İş adamalarının ve polislerin yakınlarından oluşan jüri, ezilenlerin yükselen mücadelesini durdurabilmek için yedi anarşist işçiyi(Albert R. Parsons, August Spies, Samuel J. Fielden, Michael Schwab, Adolph Fischer, George Engel, Louis Lingg) ölüme mahkum ederken, Oscar Neebe’yi 15 yıl hapis cezasına çarptırdı.
İşçilerin uluslararası dayanışma eylemleriye sadece Samuel J. Fielden ve Michael Schwab’ın cezası ömür boyu hapse çevrilirken, Louis Lingg hücresinde intihar etti. Albert
Parsons, August Spies, George Engel ve Adolph Fischer 11 Kasım 1887’de asılarak idam edildiler.
Anarşist işçileri asarak işçi hareketini gerileteceğini düşünen efendiler yanılıyordu. Spies’ın sözleri bunu açıkça gösteriyordu;
Eğer bizi asarak … haksızlığa uğrayan milyonların, sefalet
içinde ölesiye çalışan ve kurtuluşu arzulayan, [kurtuluşu]
bekleyen milyonların bu hareketini, işçi hareketini yok
edebileceğinizi umuyorsanız –eğer düşünceniz buysa, o zamann
asın bizi! Burada bir kıvılcımı ezeceksiniz, ama şurda, burda veya
orada, arkanızda, –ve önünüzde, her yerde alevler yükseliyor. Bu
gizli bir ateş. Bunu asla söndüremezsiniz.
Devlet ve kapitalizmin, ezilenlere karşı açtığı bu savaş, anarşizmi ABD genelinde örgütledi. Haymarket olayından sonra, anarşistler 1 Mayıs Gününü kutladılar, reformist sendikalar ve emek partileri yürüyüşlerini ayın ilk Pazar gününe kaydırdılar.
Yoldaş Nestor Makhno’nun bugün için söyledikleri anlamlıdır;
“O gün, o Amerikan işçileri, kendilerini örgütleyerek, mülk sahiplerinin Devletinin ve Sermayesinin adaletsiz düzenine karşı protestolarına bir anlam kazandırdılar …”Chicago işçileri, … yaşamları ve mücadeleleriyle ilgili sorunları ortaklaşa halletmek için bir araya geldiler … “Bugün de … emekçiler, … kendi meseleleriyle kendilerinin uğraşacakları ve kendi kurtuluşları sorunuyla ilgilenecekleri 1 Mayıs’ı bir toplanma fırsatı olarak değerlendiriyorlar”
Anarşist işçilerin ve binlerce yoldaşlarının, aynı zamanda Haymarket’te 1886’da günde sekiz saat için mücadele eden tüm işçilerin, dünya işçilerine armağınıdır 1 Mayıs.
Devrimci Anarşist Faaliyet
