HPV (Human Papilloma Virus) ilk kez 1972 yılında Polonya’da Stefania Jablonska tarafından yürütülen bir çalışmada serviks kanseri ile ilişkilendirildi. Günümüzde serviks kanseri vakalarının %99,7sinde HPV virüsünün DNA’sı tespit edilmektedir. Serviks, kadın üreme organlarından vajina içerisinde rahim bölgesine açılan kanalın dış yüzü, diğer bir deyişle “rahim ağzı”nı ifade eder.
HPV Her 2 Dakikada 1 Kadını Öldürüyor
HPV 100’den fazla tipte çeşitlilik gösteren virüs grubunun ortak adıdır. Ancak bunlar arasından yalnızca 40 tür insanda hastalık yapabilecek niteliktedir. HPV başta serviks olmak üzere; penis, vulva, vajina, anüs, ağız, gırtlak, mide gibi epitel dokularda enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Tüm kadınların %75’inin yaşamları süresince en az bir kez bu virüse bağlı enfeksiyon geçirdiği bilinmektedir. HPV’nin cinsel aktif kadınlarda görülme oranı oldukça yüksektir. Keza HPV Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar’dan biridir. Cinsel ilişkide kondom kullanımı HPV bulaşma riskini kısmen azaltsa da, önleyici bir niteliği yoktur. Tüm bunlara rağmen gözden kaçırmamak gerekir ki, hiç cinsel ilişkiye girmemiş kadınlarda da % 14,8 oranında HPV enfeksiyonları görülebilmektedir.
HPV hem kadınlarda hem de erkeklerde enfeksiyona yol açabilen bir virüstür. HPV enfeksiyonlarının pek çoğu 2 yıl içerisinde kendiliğinden iyileşebilmektedir.
Ancak dünya genelinde kadınlarda görülen kanser vakalarında meme kanserinden sonra 2. sırada bu enfeksiyonlara bağlı gelişen serviks kanseri yer almaktadır. Serviks kanseri her 2 dakikada bir kadının ölümüne neden olmaktadır.
HPV Aşısı
Tip 16 ve Tip 18 olarak diğerlerinden ayırt edilen HPV çeşitlerinin serviks kanserlerinin %70’inden sorumlu olduğu tespit edilmiştir. Bu bilgiye bağlı olarak geliştirilen Tip 16 ve Tip 18’e karşı bağışıklık sağlayan bivalan aşılar, serviks kanserinin oluşumunda %90’a varan önleyiciliğe sahiptir.
Tip 6 ve Tip 11 olarak adlandırılan HPV çeşitlerinin ise genital siğillerin %90’ından sorumlu olduğu tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak geliştirilen bir başka HPV aşısı ise quadrivalan olarak adlandırmaktadır. Quadrivalan aşılar Tip 6, Tip 11, Tip 16, Tip 18’e karşı bağışıklık sağlamakta dolayısıyla hem genital kanserlere hem de genital siğillere karşı %97’ye kadar önleyicilik sağlamaktadır.
2006 yılında başarı sağlanan ve uygulanmasına başlanan HPV aşısının öncelikle 9-26 yaş arasındaki henüz cinsel aktif döneme girmemiş genç kadınlara uygulanması hedefleniyor. Genellikle 12-13 yaşlarında bu aşıların uygulanması öneriliyor. 15 yaşından sonraki aşılamalarda bu etki giderek azalıyor. Her ne kadar asıl hedef henüz hiç cinsel ilişki deneyimlememiş kadınların kesinlikle aşılanması yönündeyse de cinsel aktif döneme başlamış genç kadınların da bir an önce aşılanması gerektiği vurgulanıyor. Aşı; diğerleri ilk dozdan 2 ve 6 ay sonra olmak üzere 3 doz şeklinde uygulanıyor. Bivalan türdeki aşıların son dönemde erkeklerde de rutin uygulamalarının başladığı görülüyor. Öte yandan cinsel aktif dönemdeki kadınların jinekoloji kliniklerini düzenli olarak ziyaret edip pap-smear testi yaptırmaları gerekiyor.
Kanada, Danimarka, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, İngiltere, Avustralya, Letonya, Lüksemburg, Makedonya, Hollanda, Norveç, Portekiz, Slovenya, Trinidad ve Tobago, İspanya, İsviçre, İsrail, Meksika, Yeni Zelanda, Panama, Güney Afrika ve daha birçok ülke bahsi geçen aşıları standart aşı takvimine almıştır. Yani aşı takviminde bu aşıya yer veren ülkelerde yaşayan 12-13 yaşlarındaki her kadın ücretsiz olarak aşılanıyor bazı ülkelerde genç erkekler de bu kapsama dâhil ediliyor.
TC’de Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Hemofilus influenza tip b, Konjuge Pnömokok, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, DaBT-İPA: Difteri, aselüler Boğmaca, Tetanoz, İnaktif Polio, Oral Polio, Erişkin Tipi Difteri-Tetanoz Aşıları aşı takvimi kapsamında ve ücretsiz olarak uygulanıyor. 2006 yılında uygulanmaya başlanan, 2007 yılında adı geçen ülkelerin zorunlu aşı takvimine dâhil edilen HPV aşısı çok lüzumlu görülmüyor olsa gerek ki TC’de aşı takvimine dâhil edilmiyor.
Ancak tabii ki bu aşı TC’de yasak değil. 3 doz halinde uygulanan quadrivalent HPV aşısı Gardasil’in fiyatı doz başına 268 TL olmak üzere, toplamda “sadece” 804 TL.
Devlet, Kadını Kanser Eder
Enfeksiyon ve bağışıklama ile halk sağlığı alanlarında faaliyet yürüten hekim ve hemşireler aşı sempozyumlarında ve sağlık bakanlığı ile yürütülen toplantılarda, bu virüsün yüksek oranda ölümlere yok açtığı gerçeği ile bu aşının takvime alınmasını savunmaktadırlar. Aşı takvimine alınmadığı takdirde yüksek fiyatı nedeniyle pek çok ebeveynin çocuklarına bu aşıyı maddi açıdan temin edemeyeceği ortada.
Sağlık Bakanlığı’nın; kolayca üstesinden gelinebilecekken halkın sağlığını hiçe sayan açıklamasının maddi bir gerekçeye dayandığını düşünenler hiç şaşırmasınlar. Ne de olsa “Ülkemiz kültürel yapısı nedeniyle kadınlar çok eşli değil ve ülkemiz için böyle bir endişeye gerek yok”
Alp Temiz
Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 17. sayısında yayımlanmıştır.