Meydan: Hava saldırısı nasıl durdu? Bu ateşkesi sağlayan etkiler nedir?
Ilan Shalif: İsrail, hatta Amerika bile, Mısır’ın Gazze şeridinde Hamas yönetimini sıkıştırmasını istemiyordu. Amerika bunu Müslüman Kardeşler’i daha radikal kökten dinci Müslümanlarla mücadelede kullanmak üzerine kurduğu bölgesel stratejisi yüzünden istemiyordu. İsrail ise eskiden beri süregelen Filistin’i bölme stratejisi yüzünden.
Hamas ve Batı Şeria’daki Filistin yönetimi arasındaki koalisyon bu bölünmeyi tehdit etti ve İsrail, Hamas’a saldırılarını arttırıp, Hamas’ı İsrail’e füze saldırıları gerçekleştirmek zorunda bıraktı.
Hamas’ı hiçbir zaman yok etmek istemeyen, sadece Hamas’ın Filistin yönetiminden bağımsız olmasını isteyen İsrail en başından beri Mısır, Hamas ve İsrail arasında bir anlaşma kurmaya çalışıyordu.
Ancak Mısır Gazze Şeridi’nde bağımsız bir Hamas yönetimini reddetti ve İsrail Gazze Şeridi’ni tamamen ele geçirip Mısır’dan bağımsız geçişi sağlayamadı.
Hamas, İsrail ve Mısır arasında varılan anlaşmaya uymayı reddedip füze saldırılarına devam ettiğinde İsrail ve Mısır en başta Amerika ve Avrupa, daha sonra uluslararası aktivist girişimleri yüzünden Hamas’ın da kabul edeceği bir anlaşmaya varmak için baskı altındaydı. Bu anlaşmanın pek çok detayı hala İsrail hükümetinin bakanlarından bile sır gibi saklanıyor.
İsrail kazandı mı ve amaçlarına ulaştı mı?
İsrail Hamas’a son saldırısında başarısızlığa uğradığını kabul etmiyor. Gazze Şeridi’ni işgal edip Hamas’ı bitireceğini söyleyip övünüyor, bunu yapacak gücü de var ancak uluslararası tepkiden korkuyor ve Amerika İsrail’in kullanacağı gücü sınırlaması için talimat verdi, bu yüzden Hamas’ı yenmeyi veya ateşkese zorlamayı başaramadı.
İsrail’de halkın görüşü, İsrail’in bu savaşı kazanmadığı ve bunun olsa olsa bir beraberlik sayılabileceği yönünde, ama biliyorlar ki aslında Hamas kazandı.
Peki, ya Hamas amaçlarına ulaştı mı?
Hamas daha önce geçerli olan şartlardan daha iyi şartlarla bir anlaşma yapılana kadar ateşkesi kabul etmedi. Bu sefer kazandı ancak biliyor ki İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki hâkimiyeti yakın zamanda bitmeyecek. Eskisinden daha fazla söz sahibi oldukları bir yönetim, Hamas’ı tatmin edecektir.
Hamas’ın üç amacı var. Biri dâhil oldukları Müslüman Kardeşler’in yükselmesi. Biri Gazze Şeridi’nde yönetimde kalmak. Biri de Batı Şeria’nın yönetimi için rekabet.
İlk ortaya çıktıklarından beri Hamas, İsrail tarafından Filistin milliyetçiliğinin düşmanı olarak gösterildi ve silahlı mücadeleye başladıklarında bile İsrail bunu söylemeye devam etti. Mısır Hamas’ı sıkıştırmaya başladığında ise onları kurtarmaya çalıştı. Hamas, sadece kendilerinin söz sahibi oldukları bir yönetimi kabul edeceğini uzun zaman önce açıklamıştı.
İsraril’in Gazze bombardımanının devam ettiği günlerde, Anarkismo.net sitesinde İsrailli anarşist İlan Shalif’in “Israel Burnt The Stew” (İsrail Yemeği Yaktı) başlıklı analizi yayınlandı. Yayınlanan bu analizin İsrail-Filistin meselesini anlamak için farklı bir bakış açısı sağlaması ve öngörülerinin gerçekleşmesi, analizin uluslararası kamuoyunda paylaşılmasına ve çokça tartışılmasına neden oldu. Biz de Meydan Gazetesi olarak, İlan Shalif’in Türkçeye çevirdiğimiz bu analizi ile birlikte bölgedeki savaş sonrası durumu öğrenmek için kendisiyle yaptığımız röportajı sizlerle paylaşıyoruz.
İsrail Yemeği Yaktı
Mısır’ın inatla üstüne düşeni yapmaması–Gazze ablukasını hafifletmemesi-ve Hamas’ın ablukayı ciddi oranda azaltan bir anlaşma yapılmadıkça silah bırakmayı reddetmesi nedeniyle hava saldırıları yetersiz kalan İsrail, kara saldırısına geçti.
İsrail, saldırıları sonlandırması için, ABD’ninki de dâhil, uluslararası baskı altına girdiği halde, Hamas’ın varlığını sürdürmesini sağlayacak olan en ufak yardımın geçişine bile izin vermiyor; Mısır da ateşkes olmadan ablukayı açmayı reddederek krizi beslemeyi sürdürüyor.
Hamas’a karşı olan savaşı bitirmesi için İsrail’e uygulanan uluslararası baskılara yanıt olarak, İsrail şimdi de ısrarla Gazze sınırı altında kazılmış saldırı tünellerini yok etmesi gerektiğini söylüyor (İsrail’in ileride ablukayı gevşetmesi konusunda varılacak anlaşmayı herhangi bir şekilde ihlal edilmesi durumunda, Hamas bu tünelleri, İsrail’e saldırmak için kullanabilir).
Şimdi ablukanın hafifletilmesi, Hamas’ın Gazze’de bağımsızlığına izin verecek. Ablukanın gevşetilmesi konusunda anlaşmaya varılmasının ardından Hamas’ın gücü artacak mı azalacak mı, İsrail ana amacında başarılı mı olacak, başarısız mı, henüz net değil.
Devam eden savaşın amacı, Gazze’de Hamas yönetiminin tekrar sağlanması için gereken bedeller üzerinde pazarlık yapabilmektir: İsrail ve Mısır’ın, ablukanın kaldırılmasındaki paylarının ne olacağı ve Gazze şeridinde Hamasçı varoşlarının sürdürülmesi için gerekli olan fonu kimin sağlayacağıdır.
Hamas’ın silah bırakmadan önce ablukanın ciddi oranda kaldırılacağı bir anlaşmada ısrar etmesi ve askeri direniş gücü, Mısır’ın da ablukanın hafifletilmesi konusunda üzerine düşeni yapmayı reddetmesi göz önüne alındığında, bir yandan İsrail kara saldırılarını artırmak zorunda kalırken, diğer yandan uluslararası teftiş güçlerinin Gazze’den başlayarak işgal bölgelerine müdahale etme ihtimali artıyor. Ki İsrail şimdiye kadar buna şiddetle karşı çıkıyordu.
Son günlerde öldürülen on İsrail askeri dâhil katliamın faturası ve ABD’nin, bölgesel stratejisinde önemli yer tutan Hamas’ın varlığını devam ettirebilmesi için uyguladığı baskı, İsrail’in bu rauntta yenilgiyi kabul edeceği dönüm noktasını yakınlaştırıyor.
İlan Shalif
Bu yazı daha önce gazetemizin web sitesinde Yayınlanmıştı.
Bu yazı Meydan Gazetesi’^nin 21. sayısında yayımlanmıştır.