Wooden Shoe Kitap ve Müzik Kolektifi, bundan 35 yıl önce Philadelphia’da kuruluyor. Ağırlıklı olarak işçi hareketleri içerisinde bulunan Philadephia Solidarity adlı yapının üyeleri tarafından kurulan kolektif; anarşist ilkelerle, patronsuz ve özyönetimli olarak işletiliyor. Wooden Shoe, tıpkı kuruluşunda olduğu gibi, isminde de bir “direniş”in izini taşıyor. Fransız köylülerinin başlattığı bir direniş biçimine gönderme yapıyor. Wooden Shoe, “tahta pabuç” anlamına geliyor. Çok uzun saatler ve yıldırıcı koşullar altında çalışan Fransa’daki köylülerin, biraz olsun nefes alıp dinlenebilmek ve kendileri üzerinde zenginleşen mülk sahiplerinin işlerini sekteye uğratabilmek için, fabrikalardaki makinelerin dişlilerinin arasına tahta pabuçlarını atarak işleri durdurmalarını simgeliyor.
Otuz yılı aşan bir süre içerisinde kuşaktan kuşağa, kişiden kişiye aktarılan bilgi ve deneyimlerle kolektif; çok defa kapanmanın eşiğine gelse de, tarihinde bir ciddi faşist saldırı ve iki tane büyük yangın olsa da ayakta kalmayı başarabilmiştir. Bugün de, farklı yöntemlerle de olsa, anlatılan hikayedeki geleneği devam ettiriyor. Wooden Shoe duruşu, işleyiş biçimi ve yaptığı çalışmalarla, bugünkü “tüketim makineleri”nin dişlilerinin arasına tahta pabuç atıyor.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, kolektif özyönetimle işliyor; burada çalışan herkes işleyişte aynı derecede sorumluluk alıyor ve burada bulunan herkesin işleyiş hakkında sonsuz söz hakkı bulunuyor.
Kolektifin gönüllüleri amaçlarını açıklarken şöyle diyorlar: “Wooden Shoe, gönüllü emeğe dayanan ve tamamıyla kolektif işleyen bir mekan. Biz burada, toplumsal adalet için mücadele veren anarşizmin ve diğer toplumsal hareketlerin ilkelerini somutlaştırmak için uğraş veriyoruz. Biz buradaki yerel topluluğu, radikal ve ticari olmayan yazılı, dijital ve sözlü kaynaklarla desteklemeye çalışıyoruz. Eylemsellik, örgütlenme, bilginin paylaşımı, sanat, iletişim ve anti-kapitalist mücadele için kaynakları güçlendirmek istiyoruz!”
Wooden Shoe, aslında kitapçı ve müzik market olmakla beraber, baskılı giysilerin ve çeşitli aksesuarların da satıldığı bir mekan. Aynı zamanda, çeşitli etkinliklerin gerçekleştiği, insanların buluşup tartışabildiği ve sohbet edebildiği bir sosyal merkez gibi de çalışıyor. Bir çok süreli yayına ve fanzine ev sahipliği yapan kolektifte, anarşist dokümanların yanı sıra radikal özgürlükçü diğer mücadelelerinin dokümanlarına da rastlamak mümkün.
Sonuç olarak Wooden Shoe, devrimlerini bugünden gerçekleştirmek isteyen anarşist toplulukların ve halk hareketlerinin giriştiği ekonomik ve yaşamsal çabalardan biri. Bu çabalar, umut verici olmanın ötesinde, bir tohum niteliği taşıyor. Bugünden çok önce atılan ve kabuğunu kırıp bugün Arjantin’in özyönetimli fabrikalarında, her türlü saldırıya rağmen yaşamını yeniden yapılandırmakta ısrar eden Rojava’da, Yunanistan’daki küçük bir kafede ya da Chiapas’ın köylerindeki kahve tarlalarında büyümeye devam ediyor!
Amerika’da Öz-yönetimli Kolektifler:
Amerika’da öz-yönetimle işleyen, bir çok kolektif mekan vardır. Bu mekanlar, kafeden, kitapçıya, kitapçıdan ücretsiz kliniklere kadar geniş bir yelpazeye yayılmışlardır.
Bu hareketlerin kökeni ise, 1800’lerin sonu, 1900’lerin başına, radikal işçi hareketlerinin yükseldiği döneme kadar götürülebilir. O süreçte IWW International Workers of The World – Endüstriyel İşçiler Birliği) gibi radikal ve özgürlükçü sendikalar ve işçiler arasında oldukça etkin olan Johann Most, Emma Goldman ve Alexander Berkman gibi anarşist figürlerin; “öz-yönetimci, kolektif ve yatay” örgütlenmeleri bugünkü, sosyal merkezlerin ve kolektiflerin esin kaynağı olmuş hatta bu geleneğin temellerini atmışlardır.Bugün Amerika’da aktif olan anarşist Kolektif ve Sosyal merkezlerden bazıları şunlardır: A – Space, Bluestocking, Boxcar Books, Firestorm Cafe&Books, International Books, Lucy Parson’s Center ve Red Emma’s Bookstore & Coffeehouse…
Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 24. sayısında yayımlanmıştır.