Polonya’nın en uzun işgal deneyimlerinden biri olan Rozbrat, Poznan bölgesinde 21 yıldır bencilliğe karşı paylaşmanın, dayanışmanın sesi olmaya devam ediyor. Tüketim kültürüne karşı yükseltilen barikatlardan biri olarak varlığını sürdüren Rozbrat 1994 yılında özgür komünlerin konut sorunu karşısında yarattığı bir yaşam alanı olarak ortaya çıktı. Başlangıçta özgür komünlerin bir aradalığı şeklinde örgütlenen ev, şimdilerde parasız çalışan bir dükkanı, herkesin kullanımına açık bir kitaplığı, kolektif mutfağı ve toplantı, konser gibi etkinliklere ev sahipliği yapan sahnesiyle dev bir yaşam alanı.
Rozbrat’ın bulunduğu ıssız bölge 1995 yılına gelindiğinde bir çok konserin düzenlendiği, yaşanılan bir yer haline geldi. Bir sene sonra ise Rozbrat, bağımsız bir kültür merkeziydi. Politik belirginliği artan kolektif üyeleri, 1997 yılında Anarşist Federasyon’a katıldılar ve bir anarşist kütüphane kurdular. 2000 yılında ise artık, haftalık toplantılarda hem Rozbrat işgal evi, hem de Anarşist Federasyon’un anarşist karar alma süreçleri işletiliyordu.
Rozbrat gönüllüleri, Polonya’da yoğunluklu olarak 2009 ve 2010 yıllarında yaşanan kentsel dönüşüm projelerine karşı eylemler örgütlediler bunun sonucunda da devlet şiddetinin ilk hedeflerinden biri oldular. Gözaltılar, tutuklamalar ve yıldırma operasyonları Rozbrat’ın sesini kısmaya yetmedi.
Anarşist Federasyon’ın internet sitesinde Rozbrat şöyle tanıtılıyor:
“Rozbrat, Ponzan’da hatta bütün Wielkopolska bölgesinde kendine özgü bir bağımsız kültür merkezidir. Burada yürütülen faaliyetleri ticarileşmiş bir dünyada düşünmek bile zordur. Bu mekandaki bütün sosyal ve kültürel faaliyetler bağımsızdır: bağış, ödenek, sponsor olmadan; sistemin dışında, kendimiz için ve özgür düşüncemizi propagandası için, toplumsal farkındalığı dönüştürmek için.
Rozbrat böylece sistemin dışına çıkarken Poznan çevresine de uyum göstermiştir. Bazıları için iyi bir rastlaşma, başkaları için bir diken olmuştur. Kolektifin muhalif karakteri cezbedici olmuş ve bugün hala, kültürel ya da sosyal-politik düzeyde bağımsız eylem kültürünü yaratmak isteyen insanları çekmektedir.”
Rozbrat, devletten ve kapitalizmden arındırılmış, özgür yaşam alanları yaratma arzusunda birleşen insanların bir araya gelerek bu tahayyülleri gerçekleştirdiği alanlardan biri. Kolektif, üzerinde yaşadığımız dünyanın her yerinde egemen tüketim kültürünün tektipleştirdiği yaşamlara bir alternatif sunarken, bir yandan da ortaklaştığı düşüncelerin mücadelesini veren, üstelik bunu, sistemin yok edip terk ettiği bir alanda inşaa etmiş ve bu güne kadar sürdürmüş. “İster radikal olun, ister konformist, bu plastik pop kültürünün içinde olduğunuz sürece özgür olamazsınız” diyen Rozbrat, özgür havayı solumak isteyen ziyaretçilerini bekliyor.
Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 28. sayısında yayımlanmıştır.