“Anarşizm bir teori değildir. Sadece bir felsefe de değildir. Anarşizm yaşamanın bir yoludur.”
Liborto Sarraou
Anarşizmin, insan özgürlüğünün en ideal durumu olduğu, ancak bu durumun sadece bir ütopya olabileceği belki çok söylenmiştir. İşte tam da bu eleştiriye bir cevap niteliğindeki belgesel “Ütopyayı Yaşamak”la Juan Gamero, İspanya’daki Anarşist Devrimi anlatıyor.
1997 yılında çekilmiş belgeselle 1936-1939 yıllarındaki Anarşist Devrimi deneyimlemiş 30 kişi devletsiz, patronsuz bir yaşamın dolaysız aktarımını yapıyor.
1936’yı yaratan tarihsel süreç 1800’lerden başlayarak Avrupa’daki ilk işçi örgütlenmesinden I. Enternasyonal’e; Bakunin’den Fermin Salvochea’ya birçok anarşist deneyim, düşünce ve kişi, İspanya’daki sosyal ve ekonomik koşullar göz önünde bulundurularak değerlendiriliyor. Sonrasında CNT-FAİ’ye dönüşecek anarşist geleneğin oluşum süreci aynı titizlikle ele alınırken, bu geleneğin bıraktığı etki Anarşist Devrimi deneyimleyenlerin ağzından aktarılıyor.
Bizzat bu 30 kişinin devrimin öz örgütlenmesinde yer alması, Franco faşizmine karşı verdikleri mücadele, devrimin toplumsallaşması için gösterdikleri çaba, kolektif üretimin, tüketimin ve dağıtımın bu 30 kişide yarattığı dönüşüm, toplumsal bir devrimin pratiğini ilk elden almak adına önem taşıyor. Bütün bunlar, paylaşma ve dayanışmaya dayalı bir ilişki tarzını yaratmanın; devrimin yaşamsal ve ekonomik dönüşümünü gösteriyor.
Savaş koşullarında dahi kolektif üretim, tüketim ve dağıtım ağıyla, örgütlü bir halkın toplumsal devrimi nasıl ördüğünü anlattıkları belgesel, anarşizmin toplumsal gerçekliğini gözler önüne seriyor. “Devrimin itibarını zedelemek ve onu belleklerden silmek için ellerinden geleni yaptılar.” diyor devrimi yaşayanlardan Federico Marcos. “Çekilen acılar, fedakârlıklar, çileler buna değer miydi?” diye soruyor Concha Liano. Sonra da yanıtlıyor, “Her ne olursa olsun bizler, devlet olmadan da yaşamanın mümkün olduğunu gösterdik. Çünkü devlet yoktu ve tüm kolektifler çalışmayı sürdürebildi. Herşey işlevini yerine getirdi. Karşılıklı anlaşma sayesinde.”
Anarşist Devrimin imkanını, onu deneyimleyenlerin ağzından yalın bir şekilde anlatan “Ütopya’yı Yaşamak”, bize belleklerden silinmeye çalışılan bir devrimi, 1936 İspanya Devrimi’ni unutturmayacak bir belgesel.
Bu yazı Meydan Gazetesi’nin 4. sayısında yayımlanmıştır.