ABD Başkanı Donald Trump, devletlerarası tartışma yaratmaya devam ediyor. Bu tartışmaların odak noktası bugünlerde İran ve Kuzey Kore. Nükleer anlaşma konusunda İran yönetimini suçlamaya devam eden Trump, İran’ı nükleer enerji anlaşmasını iptal etmekle tehdit etmeye devam ediyor. Ancak bu sefer pek de beklemediği bir tepki aldı.
Ortak bir açıklama yapan Almanya, İngiltere ve Fransa, ABD’ye İran konusunda iyi düşünme çağrısında bulundu. Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiliz mevkîdaşı Theresa May ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, dün akşam Trump’ın sözlerine ilişkin olarak ortak bir açıklama yaptı. Üç ülkenin lideri, ABD hükümeti ve Kongre’ye çağrıda bulunarak, anlaşmanın iptaline yol açacak İran’a yaptırımlar uygulanması gibi adımlar atılmadan önce iyi düşünülmesini talep etti. Ortak açıklamada anlaşma sürecindeki diplomatik çabalar özellikle vurgulanırken anlaşmayla kendi güvenliklerinin de koruma altına alındığını belirten bir açıklama yapıldı.
ABD Kongresi’nin kabul ettiği Nükleer Anlaşma Teftiş Yasası’na göre ABD Başkanı her üç ayda bir İran’ın anlaşmaya uyumlu olduğunu onaylaması gerekiyor.Trump daha önce önüne gelen karara daha önce 2 kez imza atmıştı. Trump son zamanlarda açıklama değişikliğine giderek anlaşmanın çıkarları için kötülüğüne ek olarak İran’ın anlaşmaya uymadığını iddia etmeye başlamıştı. Trump, nükleer anlaşma ile ilgili kararı Kongre’ye bırakmıştı. Kongre’nin 60 gün içinde İran’a yönelik yaptırımların yeniden uygulamaya konup konmayacağına ilişkin karar vermesi gerekiyor. Kongre’nin yaptırım kararı alması, ABD’nin anlaşmadan çekildiği anlamına gelecek.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise çıkarlarının koruduğu müddetçe anlaşmaya sadık kalacaklarını söylemini devam ettirdi. Ruhani, devlet televizyonunda canlı yayınlanan konuşmasında Trump’ın konuşmasıyla ilgili “Bugün duyulanlar ABD’de yıllardır söylenen asılsız iddiaların tekrarından başka bir şey değil. İran halkı da sizden başka bir şey beklemiyordu zaten” diyerek cevap verdi.
Ruhani ayrıca “Hiçbir devlet başkanı uluslararası bir anlaşmayı iptal edemez” dedi. İran ile yapılan uluslararası müzakerelere katılan AB Güvenlik ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de “Bu iki ülke tarafından imzalanan bir anlaşma değil ve bu anlaşmayı bitirmek de hiçbir devlet başkanının elinde olan bir yetki değil.” diyerek bir anlamda Ruhani’ye destek verdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile telefonda görüşerek Fransa’nın nükleer anlaşmaya tahaadününe vurgu yaptıktan sonra yaptığı açıklamada “ABD’nin kararı İran nükleer anlaşmasını sonlandırmaz” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump “Bugün ilan ediyorum. Biz artık bu anlaşmayı devam ettirmeyeceğiz ve ettiremeyiz. Bu anlaşmanın sonucu daha fazla şiddet, terör ve İran nükleer terörü anlamına geliyor. Emir veriyorum, bu anlaşmadaki açıkların kapatalım ki bir daha asla İran rejimi dünyayı nükleer silahlarla tehdit edemesin” şeklinde bir açıklama yapmıştı.
Trump’ın konuşmasına tek destek anlaşmaya en başından beri karşı çıkan İsrail’den geldi. Başbakan Benyamin Netanyahu, “Amerikalı başkanı bu cesur kararından dolayı tebrik ediyorum” dedi ve “Başkan Trump, kötü bir anlaşmayı düzeltebilme, İran’ın saldırganlığını durdurma ve terörizme verdiği desteğe karşı durabilmemiz için bir fırsatı yarattı. Bu nedenle İsrail olarak bu fırsatı memnuniyetle karşılıyoruz” şeklinde konuştu.